داستان غذای نذری امام حسین (ع) چیست؟

به گزارش مدل كودك نذورات امكان دارد در اشكال مختلف، مواقع متفاوت و به مناسبت های گوناگون از جانب افراد صورت گیرد اما یكی از نذرهایی كه از گذشته تا امروز جایگاه ویژه ای نزد ما ایرانیان داشته است، نذری دادن برای عزاداران سیدالشهدا (ع) به حساب می آید.

اهمیت نذری دادن در روزهای سوگواری محرم و صفر از گذشته تا امروز حفظ شده و مردم با عنایت به شرایط مالی خود در این ایام از عزادارانی كه در تكایا و مساجد حضور پیدا كرده اند، پذیرایی می كنند.

از دوران بعد از واقعه كربلا، نذری دادن در خود مدینه مرسوم بود. بدین سان كه برخی به عزاداری می پرداختند و عده ای از مردم هم با غذای نذری از آنان پذیرایی می كردند. همینطور جریان مقابل خاندان (ع)، به واسطه شادمانی از آنچه بر فرزندان رسول الله (ص) در كربلا گذشته بود در ایام عاشورا روزه می گرفتند و دوستداران خاندان (ع) برای مقابله با این اندیشه، در ایام عاشورا اصرار بر تهیه غذا و توزیع آن در بین مردم داشتند.

اما در دوران معاصر در ایران، نخستین غذای رایج در این ایام، پلوی ساده، گوشت و ادویه بوده است. این نذر به دلیل كمبود برنج در آن زمان، به گروه خاصی از مردم و به اصطلاح اعیان ها اختصاص داشت كه توانایی خرید این محصولات را داشتند. برای ادای نذر هم بامداد زود برنج را بار می گذاشتند و گوشت را می پختند وادویه را هم به غذا اضافه می كردند و در میان مردم پخش می كردند. تقسیم غذا به این شكل بود كه گروهی ظرف هایشان را پیشاپیش می فرستادند و پس از آماده شدن غذا، صاحبخانه ظرف ها را پر می كرد و برای صاحبانش می فرستاد اما بخش بیشتری از غذا در بین فقرا و نیازمندان توزیع می شد كه معمولاً جلوی در منزل صاحب نذر جمع می شدند.

نذر نان و ماست هم نذر مهمی بود كه در روز تاسوعا انجام می شد. این نذر شامل یك من نان و یك من ماست بود كه هر سال هم یك واحد بر میزان نذری سال قبل اضافه می شد. نذر شله زرد هم كه هنوز هم معمول است از نذورات پرطرفدار و جذاب ایرانی ها زمان قاجار محسوب می شد كه با برنج، شكر، روغن، زعفران و خلال بادام تهیه می شد.

نذری دادن در دوره قاجار متعلق به طبقه خاصی از جامعه نبود و هر كس با عنایت به شرایط مالی خود در روزهای عزاداری امام حسین (ع) غذای نذری می پخت. یكی از نذرهای معروف آن زمان هم آش نذری ناصرالدین شاه بوده است كه در دربار و با نظارت شخص شاه پخته می شد. گفته شده است كه احتمالاً این آش، نذر مادر شاه برای سلطنت پسرش بوده است.

در آش نذری شاه همه چیز پیدا می شد. گوسفند دوازده رأس، بره نه رأس، مرغ شصت قطعه، روغن بیست من، بادنجان، مغز بادام، اسفناج، كرفس، پیاز، كاهو، عسل، سیب، آبغوره، آب لیمو، ترب، تره، جعفری، شنبلیله، ترخون، نعناع، گلابی، هندوانه، گردو و… از تركیبات این آش بودند.

اما نمی توان نقش زنان را در بسط و گسترش نذری های این ایام نادیده گرفت. زنان علاوه بر اینكه در پخت غذای نذری در تكایا مشاركت داشتند، دارای مراسم مستقل خود هم بودند. زنان دوره قاجار و پهلوی معمولا مراسم كوچكی را در این ایام در خانه هایشان برگزار می كردند و برای برآورده شدن حاجتشان نذری می دادند. در واقع هر خانه ای هر چقدر كه امكانات خانه و آشپزخانه اش اجازه می داد، غذایی را برای عزاداران امام حسین (ع) می پخت. انتخاب نوع غذا به عهده صاحب نذر بود. در این مراسم كه خانم ها مدیریت را به صورت كامل بر عهده داشتند از گوشت ذخیره شده كه به آن قورمه می گفتند، استفاده می كردند كه این گوشت بیشتر مناسب قیمه بود. یكی از دلایلی كه امروزه غذای نذری قالب این ایام قیمه است به این مورد برمی گردد. در واقع این خانم ها بودند كه پای خورش های مختلف را به مراسم عزاداری باز كردند تا پذیرایی مناسبی از عزاداران حسینی داشته باشند.