مدل کودک: «منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان» پنجم مرداد سال ۱۴۰۰ در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو به عنوان بیست و ششمین اثر میراث فرهنگی ملموس ایران در لیست جهانی یونسکو ثبت گردید.
به گزارش مدل کودک به نقل از خبرگزاری ایرنا؛ اینک بعد از سه سال و چهار ماه از رویداد ثبت منظر اورامانات در میراث فرهنگی یونسکو متولیان امر معتقدند که برای رونق گردشگری در منطقه هورامان باید توجه جدی به این منظر شود تا شاهد تاثیرگذاری ملموس آن بر روی اقتصاد مردم منطقه باشیم.
«مدیریت واحد با تکیه بر حفظ ارزش ها و رویکرد توسعه اقتصادی منطقه بعنوان یک رویکرد اساسی در منطقه هورامان باید در اولویت قرار گیرد» این گفته مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه است و اعتقاد دارد که دستگاههای اجرائی نیز برای رونق بخشیدن به منطقه هورامان باید پای کار بیایند تا این جهانی شدن ثمره ای برای منطقه داشته باشد.
پرونده ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات/ هورامان در استانهای کرمانشاه و کردستان با حدود ۴۰۹ هزار هکتار عرصه و حریم قرار دارد که ۱۰۶ هزار هکتار آن در ارتباط با عرصه و ۳۰۳ هزار هکتار نیز جزو حریم است.
هورامان یا اورامان نام منطقه ای تاریخی با بافت پلکانی و آداب و رسوم بسیار خاص است که قسمتهایی از شهرستان های سروآباد، سنندج و کامیاران در استان کردستان و شهرستان های روانسر، پاوه، جوانرود و ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه را شامل می شود.
بخش اصلی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات شامل دره های ژاوه رود، اورامان تخت، لهون است.
حدود ۷۰۰ روستا در منطقه اورامانات/ هورامان قرار دارد؛ در سال ۱۳۹۹ ارزیابی میدانی منظر فرهنگی اورامانات / هورامان بوسیله ی یک ارزیاب ایکوموس جهانی انجام شده است.
منطقه هورامان/ اورامانات منطقه ای فرهنگی در غرب کشور بین دو استان کردستان و کرمانشاه واقع شده که دارای کوه های سربه فلک کشیده و رودهای خروشان است. وجود این عوامل طبیعی دره هایی را شکل داده که ساکنان هورامان/ اورامانات، هزاران سال در تعامل با طبیعت زندگی کرده و این تعامل را می توان در باغ های پلکانی، معماری پلکانی زندگی هوار نشینی (کوچ گاه های موقت)، جشن ها و آیین های اصیل، صنایع دستی منحصر بفرد منطقه و… مشاهده کرد.
منطقه هورامان دارای قدمت تاریخی با پیشینه ای کهن فرهنگی، آداب و رسوم و نمادهای فرهنگی ویژه ای است که هر کدام از این نمادها روشنگر گوشه هایی از زوایای فرهنگ غنی و پربار این منطقه را نمایان می کند. پیشینه سکونت در این منطقه به قبل از تاریخ بر می گردد که کشف قباله های هورامان وجود حاکمیت آشوریان، مادها، هخامنشیان و یونانیان را تأیید کرده است.
کهن ترین آثار سکونت انسان در بررسی ها و جستجوهای دیرینه شناسی در اطراف روستای هجیج یافت شده و در ارتباط با دوران پارینه سنگی است که بر اساس گزارش باستان شناسان بالاتر از ۴۰ هزار سال تا حدود ۱۲ هزار سال قدمت دارند.
معماری پلکانی اورامان تخت و خانه های دیدنی آن، روستا را به صورت هرم گونه درآورده است که در راس این هرم قلعه ای باستانی قرار دارد.
جهانی شدن هورامان بازتاب خوبی در بین مردم منطقه داشت و آنها امیدوارند که این ثبت شدن در یونسکو به رونق گردشگری منطقه و به تبع افزایش درآمد، اشتغالزایی و رونق اقتصادی هورامان کمک نماید موضوعی که بااینکه کمک زیادی به حضور توریستهای داخلی و خارجی در این منطقه در سالهای اخیر کرده اما به نظر می آید جای کار فراوانی دارد تا زیرساخت های گردشگری منطقه نیز تقویت شود و هورامان به یکی از مناطق مقصد گردشگری تبدیل گردد.
دید استاندار کرمانشاه به مقوله گردشگری در تقویت این بخش خیلی مهم است و خوشبختانه منوچهر حبیبی از همان بدو انتصابش در ایام اولیه آذرماه جاری تا حالا طی گفتگو با ایرنا و یا در چند جلسه به موضوع گردشگری هورامان اشاره کرده و با توجه به نگاه و دیدی که نسبت به این منطقه دارد می توان به آینده آن امیدوار بود.
به عنوان مثال منوچهر حبیبی استاندار کرمانشاه در دیدار با اعضاء شورایعالی افتا استان کرمانشاه با اشاره به اینکه اورامانات ظرفیتهای بسیاری دارد؛ اظهار نمود: این منطقه که ثبت جهانی نیز شده است دارای ظرفیتهای بسیاری برای پیشرفت استان کرمانشاه است و به مدیران اقتصادی تاکید می کنم از ظرفیتهای اورامانات به سود این منطقه و استان استفاده نمایند.
شروع اولین سفر شهرستانی استاندار از پاوه نیز نوید روزهای خوب منطقه اورامانات را می دهد؛ حبیبی روز گذشته در شورای اداری این پاوه بازهم به مقوله گردشگری در اورامانات اشاره نمود و اظهار داشت: اورامانات قطب گردشگری استان است و ظرفیتهای منحصربه فرد آن می تواند اقتصاد منطقه را متحول کند با این وجود باید تلاش نماییم فرهنگ و اصالت مردم کُرد و پاوه حفظ و این فرهنگ به مناطق دیگر منتقل شود.
این نوع نگاه مدیر استان کرمانشاه به گردشگری منطقه هورامان امید را در دل مردم این دیار بوجود آورده است و می طلبد استاندار با بسیج منابع و امکانات و تاکید به سازمان ها و ادارات موانع بر سر راه توسعه گردشگری در اورامانات را بردارند؛ موضوعی در شورای اداری پاوه که مدیران ذیربط همچون در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی حضور داشتند بر آن تاکید و تصریح شد.
پس از ثبت جهانی هورامان جلسات و نشست های مختلفی در دانشگاه ها، مراکز علمی و سازمان ها و ادارات استانهای کرمانشاه و کردستان پیرامون اهمیت این رویداد و بیم ها و امیدها درباره ی آینده این منطقه برگزار شد و شهرداری شهر مرزی باینگان از توابع شهرستان پاوه استان کرمانشاه نیز هفته گذشته مبادرت به برگزاری نشست پژوهشی در این ارتباط کرد و سخنرانان به تشریح وضعیت فعلی، نیازها و نحوه رویکرد سازمان ها و ادارات در ارتباط با این میراث جهانی پرداختند.
داریوش فرمانی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمانشاه در این جلسه طی سخنانی با موضوع مدیریت واحد و نقش آن در حفاظت و توسعه پایدار میراث جهانی هورامان / اورامانات، اظهار داشت: برای ثبت جهانی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات زحمات و تلاشهای فراوانی کشیده شده است و ما باید برای حفظ و صیانت از این مجموعه همه توان و ظرفیت خودرا به کار بگیریم.
وی تصریح کرد: محافظت از طبیعت، فرهنگ، گویش، لباس محلی و هر آن چه که به اورامانات هویت می بخشد یک وظیفه بسیار سنگین و ضروری است که باید بعنوان قسمتی از چالش های پیش رو مورد توجه قرار گیرد.
او اظهار داشت: مدیریت واحد با تکیه بر حفظ ارزش ها و با رویکرد توسعه اقتصادی منطقه بعنوان یک رویکرد اساسی باید در اولویت قرار گیرد.
فرمانی با اشاره به اینکه ثبت جهانی تاثیرات اقتصادی بسیار خوبی در منطقه بوجود آورده است، اضافه کرد: اگر تعداد و کیفیت تاسیسات گردشگری قبل و پس از ثبت جهانی را بررسی کنید با یک تفاوت کاملا محسوس و قابل توجه مواجه خواهید شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه اظهار نمود: یکی از اتفاقاتی که در حوزه مدیریت منطقه باید رخ بدهد کوشش برای تامین و جذب منابع مالی از فضای بین المللی برای توسعه منطقه و افزایش اقدامات پاسدارانه و حفاظتی است.
فرمانی خاطرنشان کرد: تضاد منافع دستگاههای اجرایی، ساخت و سازهای غیر اصولی و تامین منابع سه چالش مدیریتی منطقه است که باید برای حل آن برنامه ریزی کرد.
او اضافه کرد: معرفی یکی دیگر از نیازهای منطقه است که باید علاوه بر سطح ملی در سطح جهانی نیز باید معرفی شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرمانشاه در ادامه به استفاده از ظرفیت فرهنگی منطقه جهانی هورامان/ اورامانات با برگزاری رویدادهای ملی و بین المللی اشاره نمود و اظهار داشت: رویدادهایی همچون انارانه می توانند به برند منطقه تبدیل شوند.
پایگاه جهانی هورامان/ اورامانات در استان کرمانشاه نیز در سال های اخیر اقداماتی در ارتباط با معرفی و حفظ فرهنگ بومی منطقه انجام داده که «سیف الله رنجبر» مدیر این پایگاه در نشست پژوهشی به تعدادی از آنها اشاره نمود و اظهار داشت: برگزاری نشست های تخصصی، آیین جهانی افطار، پنجشنبه های قصه گویی با هدف آموزش نسل جوان، و ثبت بخشداری باینگان، کلاش و لولم، قلاجی، مساجد تاریخی، گوردخمه روانسر همچون اقداماتی است که در منطقه انجام شده است.
مدیر پایگاه جهانی هورامان/ اورامانات در استان کرمانشاه اضافه کرد: توجه میراث ناملموس و فرهنگ آیینی منطقه در چهارچوب برگزاری رویدادهای گردشگری همچون جشنواره انار و برگزاری نمایشگاه های هورامان/ اورامانات شناسی در منطقه مورد توجه قرار گرفته است. ثبت ملی بناهای تاریخی، داشته های طبیعی و میراث ناملموس منطقه یکی دیگر از اقداماتی است که در دستور کار پایگاه قرار داشته است.
رنجبر افزود: همین طور برنامه ریزی برای رونق صنایع دستی منظر جهانی هورامان/ اورامانات نیز در این زمان با برگزاری دوره های گوناگون آموزشی و برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی و اعزام هنرمندان به نمایشگاه های ملی اقدامات ارزشمندی انجام شده است.
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات نیز در ادامه این نشست با اشاره به اینکه صیانت و محافظت از منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات باید با استفاده از ظرفیتهای میراث ناملموس منطقه صورت گیرد، اظهار داشت: جوامع محلی نقش ویژه ای در حفاظت و مدیریت مناظر فرهنگی منطقه جهانی هورامان/ اورامانات دارند.
«پویا طالب نیا» خاطرنشان کرد که فرهنگ زیست در هورامان که به حفظ محیط زیست و طبیعت منطقه منجر گردیده است می تواند به یک الگوی جهانی تبدیل گردد. همین طور منظر فرهنگی هورامان یک منظر پویا است که باید برای حفظ این پویایی در آینده منطقه برنامه ریزی مناسبی صورت گیرد.
وی با تکیه بر این که محافظت از اصالت فرهنگی منطقه یک ضرورت است، اظهار داشت: استفاده از ظرفیت جامعه محلی با تشکیل اعتمادسازی و خلق اعتبار می تواند در این راه بهترین راه حل باشد.
طالب نیا اضافه کرد: آموزش جامعه محلی و همراهی دستگاههای دولتی همچون مواردی است که باید در دستور پایگاه برای صیانت از منطقه قرار گیرد.
مدیر پایگاه جهانی منظر فرهنگی هورامان/ اورامانات با یادآوری این که ثبت جهانی هورامان/ اورامانات با مشارکت مردم انجام شد، اظهار نمود: در حوزه مشارکت مردم هنرمندان، بزرگان و علمای منطقه، نخبگان حامی ما در راه ثبت جهانی بودند و ازاین رو این منطقه را باید با استفاده از ظرفیت میراث ناملموسش حفظ کرد.
مردم منطقه هورامان بعد از ثبت جهانی هم امید دارند که این رویداد منجر به رونق منطقه در تمام ابعاد شود و هم بیم دارند که جهانی شدن آن محدودیت ها و موانعی بر سر راه زندگی آنها ایجاد نماید و انتظار می رود متولیان امر با جدیت به دنبال راهکارهای عملی برای تاثیرگذاری مثبت این رویداد در زندگی مردم منطقه باشند و این منظر جهانی را به حال خود رها نکنند.
مردم هورامان به درازای تاریخ زندگی مسالمت آمیزی با طبیعت کوهستانی منطقه داشته اند و خود می دانند که حفظ این منظر ابتدا به سود خود آنها است و آنها بوده اند که در قرن ها این طبیعت و منظر را حفظ نموده اند و هورامان علاوه بر طبیعت زیبا مهد صنایع دستی، موسیقی، لباس و آداب و رسوم خاص است و اینک امید می رود جهانی شدن هورامان عاملی محرک برای توسعه منطقه با حفظ میراث ملموس و ناملموس آن باشد و به طبیعت، آداب و رسوم و فرهنگ منطقه صدمه ای وارد نکند.
منبع: modelkids.ir