بیماریهای روان تعرفه هایی که رعایت نمی شود و بیمه ای که پوشش نمی دهد

مدل کودک: مدل کودک: درحالی متخصصان بر لزوم توجه به اختلالات روان در کنار سلامت جسم تاکید دارند که همچنان جز در موارد محدودی این خدمات تحت پوشش «بیمه» قرار نگرفته اند و تعرفه های مصوب دولت نیز در مطب درمانگران رعایت نمی گردد.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، بر اساس داده های آخرین مطالعه قابل استناد در عرصه وضعیت روانشناختی ایرانیان که در ارتباط با سال ۲۰۲۲ میلادی است، حدود ۳۰ درصد مردم ایران مبتلا یا در معرض مبتلاشدن به اختلال روانپزشکی هستند. همین طور برمبنای مطالعه دیگری ۳۷ درصد مردم تهران یا مبتلا به اختلالات روانپزشکی شده اند و یا در معرض مبتلاشدن به آن قرار دارند.
در حقیقت باید گفت شرایط روانشناختی مردم تهران در قیاس با شرایط کشوری قابل اهتمام تر است.
هم اکنون «تعرفه خدمات روانشناسی و مشاوره» در مطب های خصوصی از طرف متخصص دارای مدرک ارشد ۲۳۰ هزار تومان و از طرف متخصص دارای مدرک دکتری ۲۷۰ هزار تومان مصوب شده است اما در عمل با رفتن به کلینیک های روانشناسی شاهد ارقام دریافتی بالاتری هستیم به طوریکه دست کم هزینه ۴۵ دقیقه مشاوره با یک روانشناس دارای مدرک کارشناسی ارشد ۵۰۰ هزار تومان به بالا آب می خورد. سقفی نیز نمی توان برای آن تعیین کرد چونکه بواسطه تبحر روانشناس و یا اسم و رسمی که در کرده باشد، این ارقام میلیونی می شوند.
امسال برای مطب های خصوصی روانپزشکان متخصص ۱۷۹ هزار تومان و روانپزشکان دارای فوق تخصص و یا فلوشیپ روانپزشکی ۲۰۴ هزار تومان تعرفه تعیین شده است اما همین مبالغ نیز در مطب های روانپزشکی رعایت نمی شود و یک متخصص روانپزشک که فلوشیپ یا فوق تخصص نیز ندارد برای یک جلسه درمان حضوری ۳۵۰ هزار تومان دریافت می کند. هرچند منصفانه باید گفت به نظر می آید نظارت بر مطب های روانپزشکی بیشتر و شاید قویتر از مطب های روانشناسی باشد چونکه هزینه دریافت شده از طرف روانپزشکان هرچند خارج از تعرفه مصوب است، اما به پای هزینه های بی سر و ته مطب های روانشناسی نمی رسد.
هرچند روانپزشکان و روانشناسان معتقدند تعرفه های مصوب کفاف هزینه های مطب را نمی دهند و می توان تا حدی به آنها حق داد اما آمارهای موجود درباره ی سلامت روان مردم نشان از ضرورت توجه به سلامت روان و بهره گیری از متخصصان روانشناس و روانپزشک دارد و این در شرایطی است که که وضعیت اقتصادی مردم جوابگوی پرداخت این هزینه ها نیست؛ از طرفی این خدمات جز در موارد معدودی تحت پوشش بیمه نیستند.
اسفند سال قبل دستورالعمل خرید راهبردی خدمات روان درمانی برای روانشناسان بالینی در مراکز دولتی ـ دانشگاهی به تصویب وزیر بهداشت که رییس شورایعالی بیمه سلامت نیز هست، رسید که این دستورالعمل از آغاز امسال قابل اجراست. این دستورالعمل، جلسات روان درمانی را ۳۰ دقیقه ای در نظر گرفته است، تعداد جلسات لازم برای روان درمانی را برمبنای نوع اختلال مشخص کرده است و میزان پوشش بیمه این خدمات در بخش سرپایی ۷۰ درصد به عهده سازمان های بیمه گر و ۳۰ درصد، پرداختی خود بیماران است. با این وجود این دستورالعمل شامل تمامی خدمات روانشناسی و تمامی مراکز نمی گردد، بلکه طبق این مصوبه تنها دو گرایش روانشناسی بالینی و روانشناسی سلامت، آن هم فقط در مراکز دولتی ـ دانشگاهی تحت پوشش بیمه های پایه و تکمیلی قرار می گیرند.
دراین میان برخی متخصصان معتقدند با عنایت به شرایط روانی و اجتماعی مردم، باید تمام گرایش های روانشناسی تحت پوشش بیمه قرار گیرند اما برخی دیگر نیز معتقدند با عنایت به محدودیت هایی که بیمه با آن مواجه می باشد، این اقدام باید گام به گام تسری یابد.

حدود ۳۰ درصد ایرانیان مشکوک به اختلالات روانپزشکی
دکتر وحید شریعت، رییس انجمن روانپزشکان ایران در گفت و گو با ایسنا، درباره شیوع اختلالات روان در میان ایرانیان اظهار نمود: می توان به آمارهای مطالعات کشوری استناد کرد. آخرین مطالعه کشوری که در این حوزه وجود دارد در سال ۲۰۲۲ چاپ شده است که آقای دکتر نوربالا و تیم او انجام داده اند.
وی افزود: بر طبق این مطالعه که با ابزار غربالگری به اسم GHQ انجام شده است؛ عدد ۲۹.۷ درصد برای مردم ایران به دست آمده است. این یعنی ۲۹.۷ درصد از مردم ایران یا مشکوک به اختلال روانپزشکی و یا افراد پر خطر در این حوزه هستند.
رییس انجمن روانپزشکان ایران خاطرنشان کرد: در حقیقت امکان دارد در میان این ۲۹.۷ درصد از مردم هر نوعی از اختلال روانپزشکی از نوع خفیف تا شدید، اختلالات مختلف شامل اضطراب، افسردگی، وسواس و… وجود داشته باشد. در حقیقت از آنجائیکه ابزار این مطالعه غربالگری و نه ابزار تشخیصی بوده است، تمام انواع اختلالات همچون خفیف تا شدید در این مطالعه آمده است. بیشتر مطالعات کشوری نیز با همین پرسشنامه های غربالگری صورت می گیرد.

تاثیر کرونا بر افزایش اختلالات روانی
شریعت توضیح داد: اما چیزی که این مطالعه به ما نشان داده است این است که طی دهه های اخیر روند افزایشی در این حوزه داشته ایم، به صورتی که حدود ۲۰ سال قبل این آمار ۲۱ درصد و الان به نزدیک ۳۰ درصد رسیده است. البته مطالعه دکتر نوربالا یک سال پس از پاندمی کووید ۱۹ بود و باید گفت قسمتی از این امر در ارتباط با همه گیری کروناست.
وی در پاسخ به این که برخی معتقداند این روند افزایشی با عنایت به شرایط زندگی در عصر مدرن و در قیاس با سایر کشورها طبیعی به نظر می آید، توضیح داد: گرچه برخی مطالعات در کشورهای دیگر نیز نشان داده اند که این کشورها نیز شاهد افزایش این روند بوده اند اما شیب روندی که ما طی کردیم، زیاد به نظر می آید.
این روانپزشک در پاسخ به چرایی تحت پوشش بیمه قرار نگرفتن تمامی خدمات روان درمانی، توضیح داد: وقتی پای بیمه وسط می آید مساله هزینه مطرح می شود اما این که خدمات ارائه شده تا چه اندازه معرفی شده اند، تا چه اندازه هزینه اثر بخش هستند و آیا خریدار خدمت توان پرداخت آن خدمات را دارد یا خیر نیز مهم می باشد. ازاین رو فقط مساله علمی و ارائه خدمات مطرح نیست بلکه مسائل مالی نیز مطرح است.

اگر قرار باشد همه خدمات روان تحت پوشش «بیمه» قرار گیرند، شرکتهای بیمه ای ورشکست می شوند
رئیس انجمن روانپزشکان ایران اضافه کرد: شاید شما بگویید بخش قابل توجهی از مردم نیاز به انجام خدمات روانشناختی دارند اما اگر این ها بخواهند از درمانگران خدمات را بگیرند و بیمه هم تمام پول آنرا بدهد، ورشکست می شود. ازاین رو بیمه مجبور است قیدهایی را بگذارد و مواردی را در نظر بگیرد که می تواند بر روی آنها نظارت داشته باشد. شاید از همین رو است که بیمه، وزارت بهداشت را برگزیده است که ساز و کارهای ارائه ی خدمت را از سالها قبل دارد، در سایر جاها این ساز و کارها وجود ندارد. حدس من بر این است که این محدودیت ها از این جهت اعمال شده است و ازاین رو باید قدم به قدم این امر به همه مراکز تسری پیدا کند.
شریعت تکید کرد: باید قدم به قدم خدماتی که وجود دارد را گسترش داد تا مردم دسترسی به خدمات باکیفیت پیدا کنند. از طرفی باید معلوم شود که چه کسی چه خدمتی ارائه می دهد، در حقیقت هر فردی نباید بتواند هر نوع خدمتی عرضه نماید. شاید این که بیمه را فقط برای متخصصان بالینی و سلامت پوشش داده اند نیز از همین جهت است و از این جهت به نطرم اقدام مثبتی بوده است چونکه متخصصان بالینی و سلامت دوره های آموزشی ویژه را دیده اند.
وی اظهار داشت: اجازه دادن به کسانی که این آموزش ها را ندیدند و تنها گواهی شرکت در بعضی دوره ها را دارند می تواند لطمه زیادی داشته باشد و موجب گرفتاری مردم شود. درحقیقت بحث خدمات روانشناختی خیلی حساس است و چیزی نیست که بدون نظارت و به افرادی که واجد صلاحیت نیستند اجازه ارائه آن داده شود.

خدمات روانپزشکی در مراکز دولتی «بیمه» است

قانون غیر قابل اجرائی تصویب شده که همه ارائه دهندگان خدمت باید با بیمه های پایه قرارداد ببندند
این روانشناس درباره ی خدمات بیمه ای در مراکز روانپزشکی نیز خاطرنشان کرد: خدمات روانپزشکی در مراکز دولتی بیمه است اما در بخش خصوصی عملا بیمه نیست. برای ویزیت مطب ها نیز اگر پزشکی مایل باشد می توان با بیمه قرارداد ببندد اما این کار را نمی کنند چونکه قسمتی از ویزیت که بیمه پرداخت می کند بسیار رقم پایینی است و دردسر برای پزشک بوجود می آورد. بیمه های همین رقم ناچیز را چند ماه و گاهی شش ماه با تاخیر و با کلی قید و شرط پرداخت می کنند. ازاین رو برای پزشک نمی صرفد رقمی که می تواند بصورت نقدی از مراجع دریافت کند را شش ماه بعدو با تاخیر و قید و شرط از بیمه بگیرد.
رئیس انجمن روانپزشکی ایران در عین حال به الزامی بودن عقد قرارداد مراکز درمانی با بیمه های پایه نیز اشاره نمود و اظهار داشت: قانون غیر قابل اجرائی تصویب شده است که همه ارائه دهندگان خدمت باید با بیمه های پایه قرارداد ببندند، اما این امر به علت شرایطی که ذکر کردم از قوانینی است که محکوم به شکست و اصلا قابل اجرا نیست چونکه هیچ پزشکی حاضر نیست این کار را انجام دهد.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، با این وجود براساس اعلام متخصصان در حال حاضر به علت هزینه های بالای درمان مشکلات روانشناختی، ۷۰ درصد مردم نمی توانند به روان درمانگران مراجعه کنند و لازم است دولت برای این مورد فکری عاجل کند.

منبع: مدل کودک