چرا نوجوانان ایرانی درگیر فرهنگ كره شدند؟ صداوسیما به سریال های کره ای حساس شد

نشست هم اندیشی «نوجوانان و فرهنگ کره ای، دلیلهای گرایش و پیامدها» دوشنبه اول آذر در سالن جلسات ساترا اجرا شد.
به گزارش مدل کودک به نقل از روابط عمومی ساترا، نشست هم اندیشی «نوجوانان و فرهنگ کره ای، دلیلهای گرایش و پیامدها» دوشنبه اول آذر ماه در سالن جلسات سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر(ساترا) انجام شد.
این جلسه با محوریت روندها شامل پیشینه، سرمنشا و سرآغاز موج گرایش به فرهنگ کره در جهان و ایران، دلیلهای جذابیت فرهنگ شرقی خصوصاً کره برای نوجوانان، آرمی ها و دل دادگی فرهنگی و خانواده و فرهنگ کره کار خودرا شروع کرد.
علی سعد معاون کاربران و تنظیم گری اجتماعی ساترا، سیدوصال خاتمی نماینده اداره تامین محتوای خارجی صداوسیما، محمدرضا کریمی سارمی معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، علی اکبر جناب زاده سردبیر تهران تایمز و وب سایت پشت صحنه، محمدجواد بادین فکر از مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) حاضران این جلسه بودند.
حاکمیت، اسپانسر موج کره ای
علی اکبر جناب زاده در ابتدای نشست با بیان خلاصه ای درباره رشد فرهنگ عامه کره ای از زاویه ای دیگر به موضوع پرداخت و اظهار داشت: ما به جهت اینکه بدانیم به چه علت نوجوانان و حتی جوانان ما درگیر محصولاتی شده اند که ما در هیچ زمینه ای از آنها نقشی نداریم باید عقبه ماجرا را بشناسیم. آنچه ما امروز از گروههای کره ای می بینیم خروجی جریانی است که ابتدای دهه ۹۰ میلادی بعنوان موج کره ای در کره جنوبی شروع شد؛ در ادامه ظرفیت فرهنگ کره تاحدودی برای کشورهای اطراف شناخته شد. سال ۱۹۹۱ را می توانیم شروع شناساندن فرهنگ کره ای به کشورهای منطقه و سایر کشورها بدانیم.
ایشان سپس به عجیب ترین شاخصه موج کره ای اشاره نمود و اضافه کرد: اسپانسر موج کره ای حاکمیت است. اگر این مقوله را بعنوان یک پرنده درنظر بگیریم یک بال آن فرهنگ و دیگری اقتصاد حاکمیت محور است. وزارت امورخارجه کره حامی اصلی تولیدکنندگان این کشور در سایر کشورهاست. وقتی پدیده ای فقط ایده نیست و طرح و برنامه بلندمدت با پشتیبانی از حاکمیت باشد، لازم است به خود حق بدهیم که نتوانیم جلوی برخی اتفاقات را بگیریم.
حساسیت به سریال های کره ای
خاتمی که از اداره کل تامین برنامه های خارجی صدا و سیما در این جلسه شرکت کرده بود اظهار داشت: ما بایستی به مسأله سریال ها و موسیقی کره ای بعنوان یک مجموعه کامل بنگریم؛ بدین سبب فرهنگ، سینما، موسیقی کره و… را نمی توان از سایر جوانب سیاسی، فرهنگی، اجتماعی آن جدا کرد. دلیل موفقیت آنها هم بنابراین است.
وی افزود: مجموعه صداوسیما هم نسبت به سریال های کره ای با حساسیت ورود کرده است. من سریال ها و فیلم های سینمایی کره را به دو حوزه مدرن و تاریخی تقسیم می کنم. در زمینه مدرن فرم و محتوا را به تقلید از غرب تولید می کنند. در زمینه تاریخی محتوای اسطوره ای و قهرمانی آنها قرابت هایی با ما دارد. شاید همین مسئله دلیلی برای استقبال مردم ما از تولیدات آنها بوده است. البته یکسری قوانین مدون درباب ضوابط محتوایی نیز وجود دارد. بطوریکه تمام سریال های کره ای برای پخش در تلویزیون از تمام این فیلترها عبور می کنند.
خاتمی با ورود به بحث سریال های مدرن کره ای و پخش آنها در رسانه ملی اضافه کرد: آنچه ما در این عرصه مورد توجه داشته ایم این که سریال فاقد سبک زندگی باشد که هست؛ دوم این که نقد به سیستم خودشان باشد؛ بدین سبب صدا وسیما به اثرات اینطور محتوا فکر کرده است. بنابراین سریال هایی را انتخاب می کند که کمترین لطمه ها را برای جامعه داشته باشد و آداب و رسوم سنتی را ارج بگذارد.
او در آخر اظهار داشت: بهتر است با داشتن یک برنامه بلندمدت و پشتیبانی از تولیدکنندگان فرهنگی، دستگاه های متولی فرهنگ از تولید کنندگان آثار ایرانی حمایت کنند.
افزایش قدرت نرم و اقتصادی
بادین فکر از مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) که پژوهش مفصلی درباب موسیقی کره ای انجام داده است، با ارائه ای از پیشینه تاریخ و فرهنگ کره جنوبی اظهار داشت: چهره کره جنوبی در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی در آسیا یکی از منفورترین ها بوده است. درواقع مدیریت تصویر که ذیل دیپلماسی عمومی قرار می گیرد برای کره جنوبی مهم می شود. آنها خواستند اصطلاح چشم بادامی بودن خودرا به یکی از بهترین چهره ها و ژست های دنیا تبدیل کنند. هدف کره افزایش قدرت نرم در جوامع مختلف و افزایش قدرت اقتصادی بوده است؛ اجماع این دو هدف شد فرهنگ کره ای.
وی با بیان میزان پیگیری نوجوانان از موسیقی بیان کرد: گزارش موج سوم کالای فرهنگی که در سال ۹۸ انتشار یافته است به ما می گوید حدود سه درصد از جمعیت ۱۵ تا ۲۵ سال ایرانی موسیقی خارجی گوش می کنند و ۷۰ درصد آنها به پاپ ایرانی تمایل دارند. بدین سبب ما باید در ابتدا مسئله را بشناسیم. توجه داشته باشیم یکسری از آژانس ها برای گروههای موسیقی کره ای وجود دارند که بازاریابی می کنند و اسم این آژانس ها را «جواهرات» گذاشته اند. پس از بازاریابی جذب افراد مورد نظر و آموزش آنهاست. سپس برجسته سازی آنها.
وی ادامه داد: علت اصلی جذب نوجوانان به گروههای کی پاپ (Korean pop) در میان نوجوانان ما نیز نوع رقص، چهره، موزیک و پوشش آنهاست. مشاهده دختران نوجوان در خیابان که ظاهری شبیه به پسران دارند ربطی به کی پاپ ندارد. حتی مسائلی مربوط به بحث همجنس گرایی نیز در این حوزه بطور واضح مطرح نشده است و تا حالا این مساله قطعی نیست.
بادین فکر اشاره کرد: ما در کشور محتوا کم نداریم بلکه زیرساخت و سیاست بلندمدت کم داریم. بطوریکه نمی دانیم تکلیف ما در زمینه فرهنگ چیست. فعالیت فیزیکی طرفداران این گروه ها خیلی کم است و برعکس در زمینه دیجیتال و مجازی فعالیت بسیار دارند.

میزان بالای انحرافات جنسی در میان نوجوانان طرفداران گروههای کره ای
صابری کارشناس سواد رسانه ای در ادامه صحبت های بادین فکر بیان کرد: طبق مشاهده میدانی که من داشته ام (چندین استان کشور) تعداد گرایش به انحرافات جنسی در میان نوجوانان طرفداران گروههای کره ای بالاست. کره ای ها بطور خاص در سریال های شان دقیقا درمورد موضوعات جنسی برنامه ریزی دارند. نوجوان یعنی الگوبرداری. صداو سیما، آموزش و پرورش و… وقتی الگوی درستی به نوجوان ندهد به سمت موارد دیگر خواهد رفت. نوجوان طرفدار گروههای کره ای بنا به دلیلهای مختلف خاصه کنجکاوی وارد گروه جنسی می شود. نوجوان پس از ورود نقش خواننده مورد علاقه خودرا می گیرد.
وی افزود: من صد درصد نمی گویم کی پاپ موجب این معضل شده است. اما طبق مشاهداتم در سایر گروه ها بحثی از گرایش به همجنس مطرح نیست. مگر مواردی معدود. اما در یک موسیقی کره ای ولو در قسمتی از آن به موارد جنسی اشاره شده است. بدین سبب یا باید گفت این قضیه در میان هوادارن آنها وجود دارد یا این که مد است و طرفدارن موسیقی کره ای گرایش به همجنس دارند.
صابری عنوان کرد: اقتضای سن نوجوان نیاز به عشق است. کره در تمام محصولات خود درام خوب دارد. ما در این حوزه حدودا تولید نداریم.
توسعه هنر صنعت
کریمی سارمی معاون تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز در ادامه نشست بیان کرد: سال ۲۰۰۰ کره ای ها این جریان را شروع کردند. آنها به دنبال براندازی هیچ ایدئولوژی ای نبودند، بلکه به دنبال توسعه بوسیله هر آنچه که اسم آنرا هنرصنعت گذاشت، بودند. این که مقصر کیست و آنها چه قصدی دارند مهم نیست بلکه این مهمست امروز عده ای جمع شده اند و دغدغه دارند. این مهم است! ۳۰ سال پیش گروهی کره ای به من گفتن اجازه دهید روی تولیدات شما نام LG را بزنیم آنها از همان زمان به فکر بودند. بدین سبب آنها به فکر توسعه صنعت خود بودند. ما در طولانی مدت خوب فکر نکرده ایم. دولت های ما فکر نکرده اند که اگر کسی خوب کار کرده است در دوره بعدی هم از او استفاده کنند. اگر به سئول بروید در فرودگاه تعداد زیادی دانشگاه های آمریکایی، جوانان کره ای را پذیرش می کنند.
وی تصریح کرد: خانم پوران درخشنده قصد داشت درباره گروه «بی تی اس» فیلم بسازد اما کسی به او کمک نکرد. من از تعداد زیادی نوجوان درباره علت گرایش به موسیقی کره ای سوال کرده ام آنها در جواب می گفتند اخلاق گرا هستند نه همجنس گرا. پس باید پژوهش نماییم. کره ای ها برای ما تولید نکرده اند. حتی شاید اسم درست ما را هم بلد نباشند. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آماده است که وارد این حوزه شود.
هویت ملی و دینی
زارعی که چند سالی را در کره جنوبی زندگی کرده است در بخش دیگری از نشست اظهار داشت: تجربه زندگی در کره برای من منجر به مواجهه با موضوعات بسیاری شد. اتفاقا بحث هویت ملی در میان مهاجران دختر ایرانی به کره گرفتار تزلزل می شود. نوجوانان کره ای خودرا ایالتی از کانادا می دانند اما ما پس از مدتی زندگی آنها را مستعمره آمریکا می دانیم. بچه های آنها هویت ملی و دینی قوی تری از نوجوانان ما دارند.
آموزش و پرورش نهاد تغییر در جامعه
شادی از مجلس دانش آموزی در قسمت بعدی نشست اظهار داشت: حدود یک سال است که تحقیق میدانی را در دست انجام داریم. نکته مهم رفتار است. گروه مورد طرفداری هیچگاه موضوعات جنسی را علنی نمی کند چونکه بتواند طرفداران خودرا حفظ کند. مسائل جنسی در گروههای غربی بارزتر است. ما گرفتار یک خلا فرهنگی هستیم. تازمانی که من نوجوان آرمان های فرهنگی خودرا نشناسم از همه طرف فرهنگ را جذب می کنم. بدین سبب آموزش و پرورش نهاد تغییر در جامعه است.
افزایش محدودیت ها و تفکیک های بیشتر
چراغی بعنوان یکی از طرفداران گروههای کره ای بیان کرد: من مایلم تجربه خودرا در این حوزه بگویم. موضوع تفاوت ها و تفیکیک جنسیتی از دوران نوجوانی شروع می شود. از جایی به بعد با افزایش محدودیت ها تفکیک برجسته تر می شود. این اتفاق زمینه ای است برای گرایش به سمتی که یک دختر جنسیت خودرا نخواهد. خاطرم هست در تمام دوران راهنمایی اغلب هم کلاسی های من دوست داشتند پسر باشند. همین مسئله می تواند ادامه پیدا کند. تا پیش از آنکه با موسیقی کره ای آشنا شوم طرفدار موسیقی غربی بودم اما به هیچ وجه نمی توان لطافت و نوع موسیقی کره ای را با موسیقی غربی مقایسه کرد.
شکستن کلیشه ها
قنبری بعنوان یکی دیگر از طرفداران گروههای کره ای اظهار داشت: من شش سال است که کی پاپر (K.Poper) هستم. علاقه من از گروه بی تی اس آغاز شد. در کره و چین قوانین محکمی برای موارد جنسی وجود دارد. آنها در قرادادهای خود بندهای مختلفی دارند. مثل ازدواج که در این صورت طرفداران خودرا از دست می دهند و باید از گروه بیرون بروند. من به تنهایی وارد گروه طرفداران شدم. جهان به سمت تغییر می رود و کلیشه ها شکسته می شوند. اما من با آنکه طرفدار گروههای کره ای هستم اصلا تمایلی ندارم که جوان ها یا پسران ایرانی شبیه دختران باشند.
گمگشتگی فرهنگی
گرکانی از مجلس دانش آموزی هم در ادامه بحث عنوان کرد: ما نباید فقط نوجوانان دختر را در نظر بگیریم. بلکه این موج در میان نوجوانان پسر هم وجود دارد. طبق مواردی که من مشاهده کرده ام در فضای مجازی و ورود به این گروههای طرفدار برای شروع معضلات جنسی موثر است. اما موارد دیگری هم دخیل هستند. نوجوان ایرانی متاسفانه آموزش درستی نمی بیند. کتب درسی ما استفاده ای در زندگی ندارند. وقتی گمگشتگی فرهنگی نوجوان به هر سمتی خواهد رفت. بدین سبب غرب یا جنوب شرقی اسیا روز این مساله واقف هستند و سرمایه گذاری می کنند.
سواد رسانه ای و آموزش در حوزه استفاده از محتواهای کره ای
علی سعد معاون کاربران و تنظیم گری اجتماعی نیز در آخر نشست ضمن تشکر از حضور حاضران بیان کرد: ما بیشتر قصد داشتیم در جلسه نخست راجع به این مقوله طرح مسئله داشته باشیم. ما درصدد هستیم پی ببریم ابعاد این مسئله تا چه اندازه گسترده و تا چه حد به یک معضل تبدیل گشته است. در همین راستا نظرات متفاوتی را در این نشست شنیدیم.
وی ادامه داد: ساترا در پژوهشکده مطالعات سیاستگذاری و تنظیم گری رسانه، درباب این مساله پژوهشی را آغاز نموده است. همانطور که می دانید این قضیه از جنبه رسانه ای حداقل سه بعد دارد؛ یک این که محتوا چه تاثیراتی می تواند داشته باشد؛ دومین مورد بحث پلت فرم است که پلت فرم ایرانی درقبال این محتوا چه نگاهی باید داشته باشد؛ در الگوها و الگوریتم های نمایش آثار چگونه باید از آنها استفاده کند؛ آیا نیاز است محدودیتی در این حوزه وجود داشته باشد حداقل درحوزه محدودیت سنی؛ ابزارهای پلت فرم برای تنظیم گری این محتوا چیست و….
سعد با اشاره به اینکه جنبه اجتماعی سریال ها و موسیقی کره ای بعد سوم مسأله است اظهار داشت: بحث تنظیم گری اجتماعی و رویکرد ساترا در این حوزه موضوع مهم دیگر در قبال سریال ها و موسیقی کره ای است. به عبارت دیگر چگونه از آگاه سازی افکار عمومی و استفاده از گروه‎ های مردم نهاد و استفاده از سایر دستگاه های حاکمیتی متولی در زمینه فرهنگ بهره ببریم تا لطمه های این مسأله بوسیله اجتماعی کم شود.
او در آخر با تکیه بر دو جنبه مهم اظهار داشت: سواد رسانه ای و آموزش، دو جنبه مهم در حوزه استفاده از محتواهای کره ای است. این دو جنبه مخاطب را در مقابل پیام ها قوی می کند و یاری گر او در حوزه یافتن هویت خود است.
بر اساسا این گزارش، معظمه صابری پژوهشگر، فهیمه زارعی پژوهشگر، زهرا چراغی و کیمیا قنبری آرمی(طرفدار گروههای کره ای)، امیرعلی شادی و مجید سعیدی گرکانی نمایندگان مجلس دانش آموزی و زهرا عباسی فر پژوهشگر، از دیگر حاضران در این جلسه بودند.