سرمایه های اجتماعی را قربانی کرونا نکنیم

مدل کودک: افراد بسیاری که جزئی از سرمایه های اجتماعی ایران هستند قربانی نقض پروتکل ها می شوند. افرادی همچون پزشکان، پرستاران، هنرمندان و استادان دانشگاه و بسیاری دیگر که طی این مدت جان باختند. از طرفی رعایت پروتکل ها، رعایت حقوق شهروندی و افزایش و حفظ سرمایه های اجتماعی کشور است. به باور برخی جامعه شناسان هوای یکدیگر را داشتن و رعایت پروتکل ها نیز به صورتی سرمایه اجتماعی است که به نظر در این شرایط این سرمایه اجتماعی درحال از میان رفتن است.

به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، روزنامه ایران نوشت: «آژیر خطر دلتا در نیمی از کشور نواخته شده است. در صورتیکه ما همچنان به رعایت پروتکلهای بهداشتی بی توجه هستیم، ۲۸۵ شهر از در وضعیت قرمز و ۱۱۰ شهر در وضعیت نارنجی قرار دارند. تهران نیز در وضعیت قرمز قرار دارد. این رنگ ها گویای شرایط وخیم و اسفبار حاکم بر جامعه است. بگفته رییس بیمارستان سینا تهران «در موج فزاینده پیک پنجم هستیم و روزانه حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر برای دریافت دارو مراجعه می کنند و این نشان میدهد که لود بیماری نسبت به پیک قبلی حدود ۳ تا ۴ برابر بیشتر شده است. اگر افراد دیگری مبتلا شوند پشت درهای بیمارستان می مانند.» نجات از این بحران رعایت صد درصدی پروتکلهای بهداشتی را می طلبد؛ در صورتیکه بگفته مسئولان رعایت پروتکلهای بهداشتی در کشور به ۴۴ درصد رسیده است. پروتکلهای ساده ای همچون زدن ماسک، رعایت فاصله گذاری اجتماعی، قرنطینه خانگی، عدم حضور و برگزاری مراسم مختلف. حتی افراد بسیاری که جزئی از سرمایه های اجتماعی ایران هستند قربانی نقض این پروتکل ها می شوند. افرادی همچون پزشکان، پرستاران، هنرمندان و استادان دانشگاه و بسیاری دیگر که طی این مدت جان باختند. از طرفی رعایت پروتکل ها، رعایت حقوق شهروندی و افزایش و حفظ سرمایه های اجتماعی کشور است. به باور برخی جامعه شناسان هوای یکدیگر را داشتن و رعایت پروتکل ها نیز به صورتی سرمایه اجتماعی است که به نظر در این شرایط این سرمایه اجتماعی درحال از میان رفتن است. اما چرا برای جلوگیری از شیوع این بیماری یا حفظ جان دیگران و حتی اتلاف زحمات کادر درمان این اصول ساده را رعایت نمی کنیم؟ به این بهانه و برای علت یابی ساده انگاری مردم در مورد عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی به میان مردم رفتیم تا بدانیم چرا دیگر به فکر سلامت یکدیگر نیستیم.

جنجال در خانواده ها بر سر ماسک زدن

منطقه ۱۰ تهران در صف بی آرتی. برخی ماسک زده اند و برخی نه! از خانمی که ماسک دارد می پرسم آیا به نظر شما صلاح است به آن دو نفری که ماسک شان را فقط از یک گوش شان آویزان کرده اند تذکر دهیم که ماسک شان را درست بر چهره بزنند. پاسخ می دهد: درحال حرف زدن هستند حتما رعایت می کنند که حداقل ماسک به جایی در صورت شان وصل است. برخی ها را دیده ام که ماسک را فقط در کیفشان می گذارند که فقط باشد! انگار این فکر که همراه داشته باشیم کافی است حالا استفاده نمائیم یا نه آنچنان مهم نیست. از او می پرسم چقدر وظیفه خود می داند که اگر کسی را دید به او تذکر دهد؟ «من حتی مادرم را نمی توانم کنترل کنم که ماسکش را درست بزند و بارها سر این مساله که کرونا تمام نشده در خانه مان جنجال به پا شده است.» از او می پرسم آیا می داند سرمایه اجتماعی چیست؟ «بله! وحدت اعضای یک جامعه را سرمایه اجتماعی آن جامعه می گویند.» به سراغ آن دو نفری که ماسک را بر گوش دارند اما بر بینی و دهان نه! می روم و می پرسم. آیا می دانید با عدم رعایت صحیح پروتکل ها جان دیگران را به خطر می اندازید؟ «بله همه باید رعایت نمایند.» پس چرا ماسکتان را صحیح بر چهره نزدید؟ «خب شلوغ است صدا به صدا نمی رسد. من خیلی ها را دیده ام که حتی با زدن ماسک هم کرونا گرفته اند. فکر نکنم آنچنان فرقی داشته باشد.»

اگر قرار بود کرونا بگیرد تا الان گرفته بود

در یکی از خیابان های منطقه یازده تهران سر در مغازه ای برگه سفیدی چسبانده شده با این مضمون که بدون ماسک وارد نشوید. اما خود فروشنده ماسک ندارد. از او می پرسم: ببخشید شما نوشتید بدون ماسک وارد نشوید. چرا خودتان ماسک ندارید؟ «پس از کمی تأمل پاسخ می دهد. ماسک دارم ولی هوا گرم است. ماسک می زنم صورتم عرق می کند جلوی کولر که می نشینم بدتر سرما می خورم.» آیا می دانید با عدم رعایت همین پروتکل ساده جان دیگران حتی عزیزانتان را به خطر می اندازید؟ «خواهر و برادر من گرفتند و خوب شدند. آنچنان هم مسأله مهمی نیست بزرگ نمایی می کنند تا مدام مغازه ها را تعطیل کنند و ما را از کاسبی بیندازند.» می پرسم آیا می داند سرمایه اجتماعی چیست؟ «پول نفت می باشد که از سرمایه های ملی است!» شاگرد مغازه هم ماسک ندارد. ادامه می دهم آیا به همکارتان تذکر نمی دهید ماسک بزند؟ «جوان است اگر قرار بود کرونا بگیرد تا الان گرفته بود.» از خود شاگرد مغازه نیز این سؤال را می پرسم که چرا ماسک نزده است؟ «بیرون مغازه باشیم می زنم داخل مغازه به طور معمول خلوت است.» به نظرت با عدم رعایت پروتکل ها جان دیگران و بسیاری از افرادی را که جزو سرمایه های ملی و علمی کشور هستند به خطر نمی اندازی؟ «آن اوایل خیلی نگران پدر و مادرم بودم ولی چند هفته ای هست واکسن زده اند.» آیا می دانی سرمایه اجتماعی چیست؟ «نه، ولی فکر کنم به نخبگان یک مملکت سرمایه اجتماعی می گویند.»

در کار دیگران دخالت کردن درست نیست!

یکی از پاساژهای منطقه دو تهران. پاساژ تقریباً شلوغ است؛ چونکه مغازه ها حراج زده اند. چشمم به یک مغازه می افتد که حراج فصلی زده و مردم در یک مغازه ۱۴ متری که نیمی از آن هم تلنبار لباس است نفس به نفس بر سر خرید ارزان ترین اجناس رقابت می کنند. از یکی از آنها که ماسک ندارد می پرسم چرا ماسک ندارید؟ نظر فروشنده جلب می شود و با صدای بلند می گوید خانم مگر ندیدی بیرون مغازه نوشته ایم بدون ماسک وارد نشوید. خود مغازه دار ماسک زده است. خانم به حالتی قهرتنه ای به من می زند و ماسکش را از کیفش در می آورد و به صورتش می زند. از فروشنده می پرسم آیا می دانید رعایت فاصله گذاری اجتماعی یکی از اصول مهم پروتکلهای بهداشتی است؟ «بله می دانم من تمام مسائل را رعایت می کنم.» پس چرا مشتریان در مغازه نفس به نفس در هم هستند؟ «می خندد و می گوید این که به من مربوط نمی گردد خب داخل نیایند وقتی می بینند شلوغ است.» آیا جان دیگران برایتان اهمیت ندارد؟ «کم پیش می آید مغازه شلوغ شود ملت باید از خود شروع کنند من که نمی توانم در این بازار خراب نگذارم کسی داخل شود.» آیا می دانید سرمایه اجتماعی چیست؟ «درست نمی دانم اما به افزایش جمعیت یا منابع انسانی مملکت سرمایه اجتماعی می گویند برای همین است که به رشد جمعیت اهمیت می دهند.»

در حین این مکالمه خانمی که در مغازه است سریعاً اسپری ضد عفونی کننده خودرا در می آورد و دستانش را ضد عفونی می کند. از او می پرسم آیا اگر کسی ماسک نزده باشد به او تذکر می دهد؟ «در کار دیگران دخالت کردن درست نیست. اما نمی گذارم خانواده و اطرافیانم بدون ماسک و اسپری از خانه بیرون بروند.» از او می پرسم آیا می داند سرمایه اجتماعی چیست؟ فکر می کند و می گوید «نه نمی دانم، ولی بنظر می رسد به ذخایر مالی و میزان ثروت اندوخته کشورها سرمایه اجتماعی می گویند.»

امتداد عاطفی افراد در حلقه سرمایه جتماعی کاهش یافته

علی کدخدازاده، جامعه شناس، درباره عدم رعایت پروتکلهای بهداشتی و سهل انگاری مردم می گوید: در ابتدا باید توضیح داد که چرا افراد به فکر یکدیگر نیستند و این مساله به امتداد عاطفی افراد بر می گردد. بدین معنا که اگر هر فرد را در مرکز دایره ای از جنس احساس و عواطف فرض نماییم، در حلقه نخست این دایره حس همدلی، همراهی نسبت به پدر و مادر، خواهر، برادر و فرزند وجود دارند. همین طور دوستان، خویشاوندان در حلقه دوم و سپس افرادی که با آنها در تعامل هستند مانند مردم شهر و کشور قرار می گیرند. حلقه پایانی شامل همه انسان ها و ملل کشورهای دیگر می شود. هر چقدر گستره امتداد عاطفی ما بیشتر باشد توجه ما به دیگری و دیگری را مثل خود دانستن بیشتر می شود. در کشور ما در طول زمان این امتداد عاطفی محدود و محدودتر شده و هم اکنون بنظر می رسد برای گروه بزرگی از مردم حلقه امتداد عاطفی در حد دلسوزی برای خانواده شان کاهش یافته است.

کدخدازاده در ادامه ارتباط رعایت پروتکلهای بهداشتی با سرمایه اجتماعی یک کشور اینگونه تشریح می کند: با کوچک شدن امتداد حلقه عاطفی افراد و با این فرمول در زمینه رعایت پروتکلهای بهداشتی هم فرد کاری نمی کند و نگاهش معطوف به دیگری نیست. امکان دارد فرد بهر دلیلی به این نتیجه رسیده باشد که کرونا نمی گیرد اما کسانی که امتداد عاطفی دارند و باور توجه به دیگری در آنها درونی شده است به این نتیجه می رسند که اگر فردی فکر می کند کرونا نمی گیرد پس من به احترام او و برای آن که او رنج نکشد پروتکل ها را رعایت می کنم. در جامعه ما چنین رفتاری از بین رفته یا به شدت سیر نزولی را طی می کند.»

منبع: modelkids.ir