صالحی: عنصر فرهنگ در روابط بین الملل تأثیرگذار است

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم بزرگداشت هفته پژوهش در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با تاکید بر بازخوانی مسئله روابط بین الملل ایران در سطوح مختلف اظهار داشت: عنصر فرهنگ به اندازه امنیت و اقتصاد در روابط بین الملل تأثیرگذار است و با همین نگاه می توانیم مسئله فرهنگ را در روابط بین الملل دنبال نماییم.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنرانی خود در مراسم بزرگداشت هفته پژوهش و تجلیل از برگزیدگان پژوهشگران سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در محل حسینیه الزهرا (س) این سازمان، ضمن تبریک میلاد پیامبرآور عاشورا حضرت زینب کبری(س) و همین طور روز پرستار اظهار داشت: شیوع ویروس کرونا در کشور این قشر را با زحمات مضاعف مواجه کرد، بدین جهت تکریم جامعه ایرانی نسبت به این قشر در این دوران خاص باید لحاظ شود.
وی با گرامیداشت هفته پژوهش، همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با وزارت امورخارجه در عرصه بین الملل را اتفاق مبارکی عنوان نمود و اظهار داشت: امروز بیش از گذسته این همگرایی و همکاری موجب معرفی فرهنگ و تمدن غنی ایرانی اسلامی در سطح جهان شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه در دوره های تاریخی گذشته در عرصه بین المللی امنیت عنصر و محور کانونی روابط کشورها تلقی می شد و رفته رفته عنصر اقتصاد هم به آن اضافه گردید، اظهار داشت: امروز بنظر می رسد در کنار دو عنصر امنیت و اقتصاد، رکن سومی به نام فرهنگ هم افزوده شده است.
صالحی اضافه کرد: امروز عنصر فرهنگ به اندازه امنیت و اقتصاد در روابط بین الملل تأثیرگذار است و با همین نگاه می توانیم مسئله فرهنگ را در روابط بین الملل دنبال نماییم. هر چه زمان می گذرد بر اهمیت این عنصر افزوده تر می شود. از یک طرف گسترش تکنولوژی های ارتباطی به هر میزانی که افزایش می یابد ضریب نفوذ و تاثیرگذاری فرهنگ در ارتباطات بین الملل را بالاتر می برد و از آنجایی که تکنولوژی های ارتباطی لحظه به لحظه و آن به آن در حال توسعه هستند، بدین سبب چشم انداز سالهای آتی روابط بین الملل حتما این خواهد بود که عنصر فرهنگ پر اهمیت تر از آنچه امروز هست خواهد شد.
ایشان سپس سخنانش، اظهار داشت: همین طور هر چه زمان می گذرد اهمیت قدرت نرم افزایش می یابد. اینکه اگر در روابط بین الملل بر اساس قدرت کشورها، ارتباطات تعریف و پایداری پیدا می کند، امروز بیش از گذشته این نکته معنادار شده است که بیش از قدرت سخت قدرت نرم است که قدرت و اقتدار می سازد و همه می دانیم که عنصر فرهنگ عنصر کانونی و مرکزی در قدرت نرم بوده و هست و هر کشوری که می خواهد قدرتی به وجود آورد و یا قدرتی را حفاظت کند، حتما به عنصر فرهنگ برای این تاسیس و پایداری نیازمند است.
صالحی اشاره کرد: این نکات و نکات دیگری از این قبیل تفسیرکننده و توضیح دهنده این نکته است که ما فرهنگ را در حوزه روابط بین الملل بیش از گذشته باید جدی بگیریم. با همین نگاه است که مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در بیانی فرمودند که «در تنظیم روابط خارجی بایستی تمام مقوله های روابط شامل سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی به صورت جامع و هماهنگ در نظر گرفته شود. بستر فرهنگی یکی از پایه های اساسی قدرت و عامل پایداری آن بشمار می رود.»
وی اشاره کرد: طبعا مسئله روابط بین الملل ایران در سطوح مختلف باید مورد توجه مجدد و بازخوانی مجدد قرار بگیرد و در این توجه و بازخوانی مجدد حتما مسئله پژوهش و نقش مطالعات نظری و میدانی و تطبیقی اهمیت زیادی دارد. حوزه روابط بین الملل ایران در چند سطح تعریف می شود که در همه این سطوح باید نگاهی مجدد به عنصر فرهنگ کرد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: سطح اول روابط بین المللی جهانی ایران، سطح دوم روابط بین الملل ایران با جهان اسلام، سطح سوم روابط بین المللی ایران با منطقه و سطح چهارم روابط بین المللی ایران با کشورهای همسایه است. در هر چهار سطح عنصر فرهنگ را بعنوان یک عنصر دخیل، موثر و متغیر اساسی باید مورد بازنگری های جدید قرارد داد.
وی افزود: در سطح اول و در حوزه روابط بین الملل جهانی ایران به چند نکته اشاره می کنم؛ نخستین نکته اینکه بنظر می رسد جهان از یکجانبه گرایی به طرف چند جانبه گرایی در حال حرکت است. در حوزه اقتصادی شاهدیم که آمریکا در سال ۱۹۶۰ چهل درصد تولید ناخالص جهانی را در اختیار داشت. این رقم در سال ۲۰۱۹ به ۲۳ درصد می رسد و یا چین که در سال ۲۰۰۰ چهار درصد تولید ناخالص جهانی را داشت، سهمش در سال ۲۰۱۹ به ۱۴ تا ۱۵ درصد تولید ناخالص جهانی ارتقا پیدا می کند.
وی افزود: این نمایه ای از تغییراتی است که در حوزه قدرت مطلقه و یا یکجانبه گرایی جهانی در بخش اقتصاد در حال پدید آمدن است. در حوزه سیاست هم اتفاقات مختلف بعد از به هم ریزی بلوک بندی های جنگ سرد و بعد هم یکجانبه گرایی آمریکا پدید آمده است. در کنار این به هم ریختگی یکجانبه گرایی اقتصادی و سیاسی عنصر فرهنگ می تواند عنصر جدی برای به هم ریزی بیشتر این یکجانبه گرایی باشد. فرهنگ های شرقی، اسلامی و فرهنگ ایرانی سه حوزه فرهنگی هستند که می توانند در به هم ریزی یک جانبه گرایی فرهنگی جهانی کارکرد و کارآمدی قابل توجهی را پیدا کنند.
صالحی تاکید کرد: مسیری که در کنار یکجانبه گرایی اقتصادی، سیاسی و فرهنگی پدید آمده بود، عنصر فرهنگ می تواند این عدم تعادل را به یک تعادل مجدد برگرداند و جهان را چند فرهنگی فعال، پویا و پر تعامل را با یکدیگر باردیگر بسازد.

ایران به اعتبار سابقه تمدنی و فرهنگ اسلامی حرف های زیادی برای عرضه جهانی دارد
وی ادامه داد: در این عرصه نقش ایران قابل توجه است. ایران در چهار راه تاریخی و جغرافیایی قرار دارد و همین حضورش در این چهار راه این فرصت و زمینه فرهنگی را به وجود آورده که هم در رابطه با فرهنگ شرقی و خاصیت آن حرفی برای گفتن داشته باشد. ایران یکی از تمدن های مشرق زمین بوده و هست و به اعتبار این کهن تمدنی که داشته حرف های قابل توجه فرهنگی را بعنوان فرهنگ شرقی می تواند عرضه نماید. همین طور در حوزه فرهنگ اسلامی و تمدن اسلامی ایران یکی از پایه های اساسی تمدن سازی اسلامی در تاریخ بوده و از این منظر هم می تواند در عرصه ارائه فرهنگ اسلامی حرف هایی برای گفتن داشته باشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد: به اعتبار ایرانیت و تمدن ایرانی و هم به اعتبار سابقه تمدن کهن تاریخی از دوره باستان و توالی این مسیر تا حالا خاصیت های خاص تمدن و فرهنگ ایرانی نکات قابل توجهی را برای عرضه در فضای جهان داشته و دارد.
صالحی اشاره کرد: بدین سبب عنصر فرهنگی را در فضای به هم ریزی و فروپاشی یکجانبه گرایی بیش از گذشته می توان به استخدام و در خدمت آورد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کرد: یک سال است که جهان درگیر مسئله کرونا است. هم در دوره کرونا و هم در فضای پسا کرونا از جهات مختلف مسئله فرهنگ اهمیت پیدا می کند. از یک سو نتایج فرهنگی است که ما در دوره کرونا داشته ایم و این پیامدها محدود به دوره کرونا نخواهد بود. الگوی مصرف جهانی در دوران کرونا و ارتباطات فرهنگی و اجتماعی در دوره کرونا تغییرات قابل توجهی پیدا کرده است. سلامت فردی و اجتماعی در این دوره تاثیرات مهمی را دریافت کرده است.
وی تصریح کرد: دینداری فردی و جمعی در این دوره متاثر از کرونا شده است. نهادهای فرهنگی اجتماعی ما مانند نهاد خانواده، تعلیم و تربیت و… متاثر از آثار و نتایج کرونا شده است. بدین سبب ما در یک بستر وسیعی از نتایج فرهنگی و اجتماعی کرونا هستیم. با این نگاه حتما هم ایران که از نخستین کشورهایی بوده که با کرونا روبه رو شده و هم جهان درگیر مطالعات نظری، اجتماعی، میدانی و تطبیقی هستند.
وی اظهار داشت: یکی از حرکت های مهم فرهنگی و اجتماعی ایران که مجموعه نهادها، سازمان ها و مردم در دوره کرونا داشته اند این خواهد بود که چگونه می تواند در این عرصه های فرهنگی ایده های قابل توجه را به جهان عرضه نماید و بعنوان تجربه های جهانی ایده هایی را از جهان برگیرد.
صالحی افزود: حوزه دیگری که عنصر فرهنگ در فضای کرونا از آن متاثر شده اقتصاد فرهنگ است. در کل جهان ما شاهد اتفاقات سخت و شکننده ای در حوزه فرهنگ بوده ایم و این اتفاقات همچنان ادامه دارد. در کشورهای توسعه یافته غربی بعنوان مثال در آمریکا حدود ۱۵۰ میلیارد دلار زیان صنایع خلاق در این دوره بوده با بیش از دو و نیم میلیون شغل از دست رفته. در انگلستان هم برآورد زیان صنایع خلاق فرهنگی حدود ۷۰ میلیارد پوند برآورد شده است و حدود ۴۰۰ هزار شغل از دسته رفته است.
وی ادامه داد: ایران هم متاثر از این شرایط سخت اقتصاد فرهنگ، هنر و رسانه و حوزه های در رابطه با صنایع خلاق است. بنظر می رسد بخش دیگری از یک تعاون اجتماعی عام که حتما مطالعات نظری و پژوهشی مناسب خودرا لازم دارد این است که چگونه می توانیم با این خسارت ها مواجهه برقرار نماییم. چگونه می توانیم رونق را به اقتصاد صنایع خلاق بازگردانیم و چگونه می شود باردیگر پاره ای از پیامدهایی که این دوره به وجود آورده که می تواند ادامه دار باشد مانند شوک هایی که در عرضه و تقاضا و سبد مصرفی فرهنگی به وجود آورده را مرتفع کرد.
صالحی در ادامه اظهار داشت: این موارد نشان میدهد که ما چقدر به عرصه مطالعات نظری و میدانی در عرصه فرهنگ نیازمندیم و نمونه ای از حجم عظیم نمونه ها در چهار سطحی که داریم، هم در حوزه مسئله جهانی روابط بین الملل و هم سه سطح دیگری که همچنان جدی است و بعضی از آنها برای ما به اعتبار قرابت و نزدیکی های جغرافیایی و تمدنی ممکنست مهم و اساسی تر باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با گرامیداشت روز پرستار اظهار داشت: میهن اسلامی در ۴۰ سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی دو اتفاق بزرگ را پشت سر گذاشته که در این دو اتفاق نقش کادر درمانی بطور عام و پرستاران بطور خاص نمایان بوده است. دوره اول دوران دفاع مقدس است. در این دوران ما شاهد اتفاقات و رخدادهای قابل توجه و به یادماندنی از کادر درمانی کشور و همین طور پرستاران بودیم. در دوره دوم که قریب به یک سال قبل را در بر می گیرد و جهان و ایران در تقابل با ویروس و بیماری کرونا است، شاهد اتفاقاتی از طرف پرستاران بوده و هستیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: هر دو دوره از لحاظ میزان خدمات و ایثارگری شباهت های زیادی با یکدیگر دارد. از یک سو شاهد روزهای طاقت فرسا و سخت کادر جهادی درمانی بودیم، همانطور که در خدمت رسانی در هشت سال دفاع مقدس حاضر بودند، در یک سال اخیر هم شاهد خدمت جهادی کادر درمان خصوصاً پرستاران بوده و هستیم. آنها در این دوران از کنار خانواده های خود بودن و همین طور استراحت خود گذشتند.
وی ادامه داد: نکته مشهود دیگری که این دو دوره را به هم شبیه کرده، در معرض خطر بودن است. در دوره هشت سال دفاع مقدس با آنکه رسم جنگهای کلاسیک جهانی اینطور بود که بهداری های جنگی باید ۷۰ تا ۹۰ کیلومتر با خط مقدم جنگ فاصله داشتند، اما در هشت سال دفاع مقدس در کشور ما اورژانس و بیمارستان های صحرایی گاهی در کنار خط مقدم برپا بود و ۵۰ بیمارستان صحرایی در این دوران داشتیم که پزشکان و پرستاران ما نزدیک خط مقدم به خدمت رسانی به مجروحان مشغول بودند. دراین زمینه برآوردی وجود دارد که اگر کادر درمانی نزدیک خط مقدم نبودند شاید ۳۰ تا ۵۰ درصد تعداد شهدای ما افزایش می یافت.
صالحی اشاره کرد: در دوران کرونا هم شاهد چنین مجاهدت هایی هستیم. پرستاران در خط مقدم خطر قرار دارند. آنها بطور پیوسته در این خط قرار داشته و دارند. تعداد پرستاران مبتلا و یا شهید سلامت در دوران کرونا نشان از این دارد که چگونه با تمام توان در خط مقدم این ویروس بودند.
ایشان سپس با برشمردن شباهت های دوران دفاع مقدس و کرونا افزود: ناشناختگی برخی مسائل و چگونگی مواجهه با آن از دیگر شباهت های این دو دوران با یکدیگر است. مثلا در هشت سال دفاع مقدس بمباران های شیمیایی در وسعتی که به کار می رفت، ناشناخته بود. ۱۰۰ هزار مجروح شیمیایی داشتیم و کادر درمان باید با این پدیده ناشناخته و سخت برخورد می کرد. در دوران کرونا هم این بیماری ناشناخته و هنوز هم تا حدودی ناشناخته است و پرستاران ایران در مقابل آن قرار گرفته اند.
صالحی شباهت دیگر این دو دوره را حجم کاری در دوره های خاصی از هر دو دوره دانست و اضافه کرد: جنگ هشت سال طول کشید که دوره خاصی برای پرستاران بود. مثلا در عملیات کربلای ۵ که طولانی تر هم بود حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار نفر مجروح عملیات داشتیم. این دوره طولانی و با این حجم عظیم از مجروحان طبعا فشار مضاعف و طاقت فرسایی را برای کادر درمانی و پرستاران به وجود می آورد. در دوره کرونا هم شاهد این شباهت هستیم. موج اول، موج دوم و موج سوم. موج هایی که وقتی پدید می آمد طبعا کادر درمانی کشور و پرستاران را با زحمات مضاعف و خستگی های فراوان همراه می کرد.
صالحی تاکید کرد: امروز که روز پرستار است، هم یاد همه پرستاران عرصه دفاع مقدس و عرصه سلامت را گرامی می داریم. تکریم جامعه انسانی و ایرانی نسبت به آنها را که در این دوره های خاص در خط های مقدم قرار داشتند و در خدمت انسان و انسانیت و ایران و ایرانیت بودند، عرض می کنم.