در همایش بین المللی جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام مطرح شد: اسلام، منشور آزادی شخصیت زن را آورد

مدل كودك: «اسلام اولین دینی است كه منشور آزادی شخصیت زن را آورد. وقتی زن خودش را بشناسد حقوقش را هم به او می دهند. بنا بر این است كه امروزه در دنیا حقوق واقعی زن را نمی دانند، شخصیت واقعی زن را نمی شناسند.»
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، سیدمحمد خامنه ای – رئیس بنیاد ایرانشناسی و رئیس همایش بین المللی «جایگاه زن در تمدن ایران و اسلام» – در آیین افتتاحیه این همایش که پس از دو دوره لغو شدن به سبب شیوع ویروس کرونا در بیناد ایرانشناسی برگزار شد؛ هدف اصلی از برگزاری همایش را آغاز گفتگوی جهانی با متفکران عالم شامل مرد و زن و تدوین قوانینی برای بیان مسئولیت و شأن واقعی زن بر اساس تاریخ ایران و اسلام دانست.
او با بیان این که این همایش که ما را ملزم به انجامِ پژوهش و بررسی حقایقی درباره شأن زن و موقعیت تکوینی، آفرینشی و اجتماعی او می کند، به برخی مسائل شرعی درباره ی آفرینش زن پرداخت و افزود: در بیان و بررسی این حقایق علمی و دینی باید به شأنی که خدا در جهان آفرینش آنرا برای زن قرار داده و پایه گذاشته است و زن را لایق مسئولیت مهمی دانسته برسیم. مهمترین مسئله در آفرینش زن که تمام موجودات بعنوان اصل اولیه مکلف به آن هستند؛ تولید نسل و تربیت انسان کامل در این جهان است که این مسئولیت مهم در اصل به زن واگذار شده است.
او بنیاد ایرانشناسی را نهادی علمی و پژوهشی دانست و افزود: در ایران قدیم و ایران باستان روحانیونی به نام «مُغ» حضور داشتند و بعنوان طبقه اجتماعی مستقل در کنار پادشاهان به امور مملکت می پرداختند. آنها اشخاص و شخصیت های فوق العاده ای مانند فلاسفه بزرگ، حکمای عرفان مآب، اهل ریاضت، اهل کشف و شهود، در سطح بالای علمی و دارای علوم مختلف مادی طبیعی و انسانی و عقلانی بودند. آنها توانستند به سبب قدرت سیاسی و اجتماعی که داشتند در رأس امور بوده و حکومت را اداره کنند و توانستند فرهنگ والایی را برای ملت به وجود بیاورند و تمدن سازی و تولید علم کنند و آنرا ترویج دهند.
وی اظهار داشت: فلاسفه بزرگ یونان مثل «فیثاغورث» و «تالس» شاگردان حکمت مغان در ایران بودند. برخی از حکمای قدیم چین مانند «کنفوسیوس» حکمت ایرانی را فرا گرفته و آنرا صادر کردند، هر چند در برخی از دوره ها امپراتوری ها بودند ولی این امپراتوری ها نه برای گرفتن زمین بلکه برای نشر فرهنگ بوده است و بنا بر این یونان که امروز مادر قدسی غرب شمرده می شود یکی از دست پرورده های ایران است. دانش و حکمت ایرانی توانست این سطح از شخصیت و شأن را برای زن در آن دوران و در جامعه متمدن ایران قدیم ایجاد کند.
وی با بیان این که بعد از ظهور اسلام عمیق ترین مسائل و امور ضروری برای حیات بشر معرفی و نشر داده شد، اضافه کرد: اسلام اولین دینی است که منشور آزادی شخصیت زن را آورد. وقتی زن خودش را بشناسد حقوقش را هم به او می دهند. بنا بر این است که امروزه در دنیا حقوق واقعی زن را نمی دانند، شخصیت واقعی زن را نمی شناسند و آزادی که به او می دهند برای این است که او فاسد شود و بدن خودرا که اسلام برای او مثل یک جای مقدس حریم و حجاب قائل شده است و آنرا از چشم افراد مفسد دور نگه می دارد، به هرز بدهد و شأن خودش را به سادگی و ارزانی بفروشد.
او یکی از اهداف مهم این همایش بیان معرفی زن و شأن واقعی آن در ایران پیش از اسلام و پس از آن و بویژه پس از انقلاب اسلامی دانست و افزود: یکی دیگر از اهداف مهم این همایش، از نگاه های غلط نسبت به زن است که برای پشتیبانی از آن بعنوان «فمینیست» یا چیزی شبیه آن گفته می شود، پرهیز شود. متأسفانه گاهی در غرب صدایی بلند می شود و زن را در دنیا فریب می دهند – از این که زن به حق خودش نمی رسد- اینها شأن زن را زیاد نمی نماید. در برخی از کرسی های رسمی در ایران نیز در پشتیبانی از زن مطالبی گفته می شود که درست نیست، یعنی نه اسلامی است و نه فلسفی و نه تکوینی و برابر با قواعد و قوانین آفرینش.
وی هدف اصلی از برگزاری این همایش را این طور تشریح کرد: با متفکران عالم شامل مرد و زن گفتگوی جهانی را آغاز نماییم تا بتوانیم برای بیان مسئولیت و تعریف شأن زن قوانینی را تهیه نماییم. همین طور می توانیم در جهت حفظ جایگاه و شأن زن آموزش هایی را هم برای مرد هم برای زن در دوران تحصیل و دوران قبل و پس از ازدواج در نظر بگیریم. آموزشی دائمی در جهت شناخت وظایف افراد خانواده و معنویت خانواده که بتوانند مطابق آن عمل کنند و این آموزش ها در رسانه های داخلی و بین المللی به نحوه شایسته منتشر شود.

برابری حقوق بانوان و مطالبه، در جهان غرب هم هست
حجت الله ایوبی – دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران – در صحبت هایی با بیان این که، برابری حقوق بانوان و مطالبه آن مسئله جهان اسلامی و جهان ایرانی نیست بلکه در جهان غرب هم بوده و همچنان هست، اظهار داشت: گفتمان حاکم بر روابط زن و مرد در جهان غرب بنابر نظر پیر بوردیو (جامعه شناس فرانسوی)، سلطه مردانه و حاکمیت مردان بر زنان است. این سلطه در غرب در ضمیر ناخودآگاه زنان و مردان نهادینه شده و زنان این سلطه را پذیرفته اند و آن را مشروع می دانند. در امتداد پذیرش این سلطه “بوردیو” آنرا بعنوان «خشونت نمادین» نام گذاری کرده است، خشونت نمادین به معنای پذیرش خشونت و تسلط برمبنای نظام ارزشی و باورها و اعتقادات است.
او موقعیت زنان در جامعه را به گروه های مختلف تقسیم کرد و اظهار داشت: جهان غرب در قرن ۲۰، پذیرش سلطه مردانه توسط زنان را داشت. در جهان ایران، گفتمان حاکم در ایران باستان مبتنی بر احترام به بانو و حقوق زن بود.
وی با اشاره به این که جهان عرب در پیش از اسلام گفتمان حاکم، نادیده انگاشتن زن بود، افزود: در عصر قاجار و پهلوی نیز نبود حضور زن ها در عرصه های اجتماعی دیده می شود.
او با اشاره به این که رنسانس حضور زنان در عرصه های اجتماعی در دوره انقلاب اسلامی رخ داده است، افزود: شاید تصور شود که موضوع برابری حقوق بانوان، از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفته ولی همچنان آن موضوع بسیار مهمی است.

یونسکو برای ارتقای حقوق بانوان تلاش می کند
سیوِتان سِتوفسکی – رئیس دفتر منطقه ای یونسکو در تهران – نیز در سخنانی اظهار نمود: جهان ما به واقع، در تقاطع فناوری، اقتصادی، اجتماعی و تمدنی قرار گرفته است. دراین زمینه، بهره گیری از آنچه که در کوشش های مشترک ما برای بهبود اوضاع زنان و حضور آنها در جامعه حاصل شده و مشخص کردن کارهایی که کماکان باید صورت گیرد، و با اهمیت تر از همه، تاکید مجدد و تحکیم تعهدات متقابل ما برای حصول نتیجه هرچه بهتر در آینده، برای هرگونه پیشرفت چشم گیر بسیار مهمست.
او با اشاره به آزمایش بزرگی که بشریت با آن روبروست، افزود: بحران فعلی کووید- ۱۹، می تواند بهترین یا بدترین حالت از غرایزمان را نشان دهد. ایجاد فرصت های برابر در میان زنان و مردان در زمینه های صلاحیت یونسکو، یعنی آموزش، علوم طبیعی، علوم اجتماعی، فرهنگ و ارتباطات و اطلاعات، از زمان تأسیس در سال ۱۹۴۵ در اولویت یونسکو قرار گرفته است.
وی با تاکید بر این که یونسکو بعنوان سازمانی با هدف ایجاد «همبستگی فکری و اخلاقی بشر» به وجود آمده است، به بیان مهمترین هدفِ اولین بند قانون اساسی یونسکو که در ۱۶ نوامبر ۱۹۴۵در کنفرانس تأسیس آن در لندن به تصویب رسیده، اشاره نمود و اضافه کرد: با وجود خیلی از تهدیداتی که نه فقط برای رفاه، بلکه حتی برای بقای نوع بشر بطور موروثی یا اخیرا به وجود آمده اند، همچون بیماری همه گیر کنونی کووید- ۱۹، همچنان در عزم خود مصمم هستیم که با هم همکاری نماییم تا بتوانیم دنیایی بهتر بسازیم و آنرا در شرایط بهتری نسبت به جهانی که به ارث برده ایم، به نسل های آینده واگذار نماییم.
او با اشاره به این که از همان ابتدا، یونسکو با کشورهای عضو خود، خصوصاً با کمیسیون های ملی یونسکو و همین طور شبکه های گسترده ای از شرکای خارجی، همکاری کرده است تا اطمینان حاصل کند که در همه برنامه ها و کارهای سازمان ایجاد فرصت های برابر برای همه انسان ها، صرف نظر از جنسیت آنها ترویج می شود، افزود: حضور پر رنگ در کشورهای مختلف، مشارکت ها و شبکه های راهبردی، تجربه این سازمان در پیشبرد هنجارها و معیارها، ایجاد ظرفیت های ملی برای تدوین سیاست ها و اجرای سیاست ها، یونسکو را بعنوان یک پیشرو در کوشش برای ارتقای حقوق بانوان، توانمندسازی زنان بواسطه همکاریهای بین المللی در زمینه های صلاحیت این سازمان تبدیل می کند.
وی اضافه کرد: رویکرد یونسکو در ارتقای توانمندسازی زنان شامل تلاش هایی برای مقابله با دلیلهای ساختاری نابرابری و بی عدالتی مقابل زنان در حوزه های صلاحیتش، یعنی در آموزش، علوم، فرهنگ، ارتباطات و اطلاعات است که شاید ان تنها راه نباشد، اما بهترین راه برای دستیابی «برابری نتایج» مدلول دار در فرصت ها برای زنان و مردان است تا بتوانند پتانسیل های خودرا برای مشارکت و حضور در جامعه توسعه دهند.
ستوفسکی، با اشاره به ضرورت استفاده از نگاهی دو سویه با هدف دستیابی به نتایج مشخص و پایدار برای ارتقای فرصت های برابر درباب توانمندسازی زنان و مردان توسط یونسکو توضیح داد: در سوی اول این رویکرد تحت عنوان «برنامه ریزی مختص جنسیت» شناخته می شود. این رویکرد شامل گسترش ابتکارها و کارهایی است که در طراحی آنها به شکلی بارز حقوق یا نیازهای زنان مورد توجه قرار گرفته اند از آنجائیکه در گذشته در خیلی از جوامع، زنان شکل های مختلف نابرابری و بی عدالتی را تجربه کرده‎ اند، این رویکرد با هدف جبران نابرابری ها و بی عدالتی های گذشته بوسیله حمایت صریح از بهبود شرایط زندگی و ایجاد فرصت های بلوغ و تکامل شخصیتی زنان انجام می شود.
وی دومین بخش این رویکرد را «جاری سازی موضوع جنسیت» دانست و اظهار داشت: این رویکرد حصول اطمینان از تأثیر کلیه دستور کارها و کارهای یونسکو برای همه ذینفعان است، صرف نظر از جنسیت یا سایر خصوصیات اجتماعی و فارغ از اینکه یک ابتکار عمل یا فعالیت مشخص، به صراحت با هدف جنسیت طراحی نشده است. نمونه ای از این رویکرد می تواند این باشد که در یک جلسه آموزشی برای راهنمایان گردشگری فرهنگی، حداقل نیمی از شرکت کنندگان زن هستند.
وی با بیان این که این دو رویکرد اولین بار در سال ۲۰۰۸ توسط کشورهای عضو در کنفرانس عمومی این سازمان تصویب و در سال ۲۰۱۳ نیز برای دوره ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۱ تمدید گردید، اظهار داشت: این برنامه در مورد فهرست طولانی فعالیت ها و برنامه های خاص برای آموزش زنان، افزایش مشارکت زنان در علم، فناوری، مهندسی و ریاضیات، فراگیری اجتماعی، مشارکت زنان در حوزه های اجتماعی و سیاسی، مبارزه با بدرفتاری مقابل زنان، مشارکت زنان در فرهنگ، توانمندسازی زنان در رسانه ها و بوسیله رسانه ها، توانمندسازی زنان بوسیله استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و غیره است.
رئیس دفتر منطقه ای یونسکو در تهران با اشاره به این که یونسکو در حال تهیه راهبرد میان مدت خود برای پیشرفت آموزش، علوم و فرهنگ برای بازه زمانی ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۸ است، افزود: برگزاری مشاوره هایی با کشورهای عضو در مورد این راهبرد در ماه مارس سال جاری بعنوان مجموعه ای از جلسات منطقه ای کمیسیون های ملی یونسکو برنامه ریزی شده بود؛ اما به سبب بحران کووید-۱۹ این مشاوره ها کنسل شد و پرسشنامه آنلاین و بحث مجازی جایگزین آن شد. این راه برد میان مدت که بعنوان «برنامه مردم، توسط مردم و برای مردم» طراحی شده است، اهمیت حیاتی ظرفیت‎ ها، مهارت ها و دانش انسانی برای تطبیق و پاسخگویی به چالش ها و فرصت های حال و آینده را برجسته می کند.
او اضافه کرد: این راهبرد، تصوری از جوامع دادگستر، صلح طلب، برابری خواه و فراگیر را پشتیبانی می کند و به همین ترتیب، با محوریت توانمندسازی زنان در آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ، تمرکزی جدی بر آنها دارد. این یک واقعیت است که زنان نماینده نیمی از جمعیت جهان هستند، بدین سبب هیچ کشور و هیچ ملتی بر روی زمین، اگر نیمی از جمعیت خودرا نادیده بگیرد، نمی تواند رشد کند و شکوفا شود.
وی با تاکید بر این که یونسکو حامی جدی مالکیت ملی آرمان ها و اهداف پیشرفت جوامع است، افزود: شناسایی نیازهای ملی خاص و متنوع و گنجاندن آنها در فرایندها، سیاست ها و استراتژی های برنامه ریزی ملی، باید همچنان حق انحصاری مستقل و مطلق هر کشوری باشد.
به قول وی؛ حمایت بین المللی در توسعه ظرفیت های ملی برای این فرایندها نیز عامل مهمی برای موفقیت در سطح جهانی است. دراین زمینه، تمرکز بر توانمندسازی زنان انگیزه جدیدی را به اقدامات مشترک یونسکو و کشورهای عضو آن در سطح جهانی، منطقه ای و ملی می دهد که این تنها راه کارآمد برای تضمین فرصت های کامل و مؤثر زنان برای توسعه پتانسیل های آنها برای مشارکت در همه جنبه های زندگی اقتصادی – اجتماعی و سیاسی در سراسر جهان است.
ستوفسکی افزود: یونسکو با تاکید بر تعهد انسان مدار خود و بسیج همه شبکه های گسترده شرکاء و ذینفعان خودش، راهبری خودرا در همکاریهای بین المللی در همه زمینه های صلاحیت خودش حفظ می نماید. یونسکو همچنان آماده و مشتاق است تا در مورد رویکردهای ممکن در مفهوم سازی، بسترسازی و بومی سازی فرآیندها و اقدامات با هدف توانمندسازی زنان کمک نماید. دراین زمینه، مشارکت های چند ذینفعی با شرکای ملی و محلی، خصوصاً دولت و وزارتخانه های آن که شامل آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات و اطلاعات، دانشگاه ها، جامعه مدنی و بخش خصوصی می شوند، بسیار مهمست.
به اعتقاد وی؛ مشارکت ها با سایر کارگزاری های سازمان ملل متحد در ایران، خصوصاً برنامه توسعه سازمان ملل، یونیسف، صندوق سازمان ملل برای کارهای جمعیتی و غیره، و سایر سازمان های بین المللی در سطح جهانی و منطقه ای مانند اتحادیه اروپا، بانک توسعه آسیایی و غیره نیز بسیار مهم می باشد. این مشارکت ها مبتنی بر مزایای مقایسه ای هر یک از کارگزاری ها بوده و از یک رویکرد هماهنگ و گسترده برای ارتقاء توانمندسازی زنان در سطح جهانی و کشوری اطمینان حاصل می کند.

منبع: مدل كودك