آگهی نسبت به هجمه سنگین خشونت رسانه ای مقابل كودكان!

به گزارش مدل كودك یك پژوهشگر و فعال حقوق كودكان با اظهار تاسف و اندوه نسبت به حوادث اخیر، ضمن تقبیح شدید شبكه های تلویزیونی خارجی و انتقاد به شبكه های داخلی آگهی داد: «رسانه های جمعی با به تصویر كشیدن جزئیات خشونت فجایع اخیر به صورت عریان، صراحت غیر اخلاقی در بیان سمعی و بصری و رعایت نكردن قوانین مرتبط به رده بندی سنی برنامه ها به صورت عمدی در حال ایجاد لطمه بر روان كودكان و نوجوانان شده اند.»
شهاب الدین شایگان- كارگردان، پژوهشگر و فعال حقوق كودك در یادداشتی كه در اختیار خبرگزاری دانشجویان ایران قرار داده است، با اظهار تاسف و اندوه نسبت به حوادث اخیر ضمن تقبیح شدید شبكه های تلویزیونی خارجی و انتقاد به شبكه های داخلی اشاره كرد: «رسانه های جمعی با به تصویر كشیدن جزئیات خشونت فجایع اخیر به صورت عریان، صراحت غیر اخلاقی در بیان سمعی و بصری و رعایت نكردن قوانین مرتبط به رده بندی سنی برنامه ها به صورت عمدی در حال ایجاد لطمه بر روان كودكان و نوجوانان شده اند.»
وی در ادامه یادداشت خود آورده است:
«با توجه به ارزیابی عملكرد رسانه های ملی و بین المللی در چند روز گذشته و از طرف دیگر بررسی تاثیرات مخرب بر اذهان عموم مخاطبان به خصوص مخاطبان كودك در مواجهه با هجمه سنگین خشونت رسانه ای پیرامون واقعه های اخیر كه موجب ایجاد وحشت، آشفتگی واسترس شده است و ریسك ایجاد ناهنجاریهای روانی را افزایش داده است، با صراحت تمام این عمل باید محكوم شود. پس از مقامات ارشد سازمان صدا و سیما تقاضا می كنم درباب ذكر رده بندی سنی تمامی برنامه ها، بویژه برنامه های مناسبتی و همین طور رعایت كدهای اخلاق حرفه ای رسانه ای هشیار و كوشا باشند و بدانند كه آینده كشور در گروی سلامت روان كودكان امروز است. درباب عملكرد رسانه های بین المللی نیز مكاتبات با انجمن ها و ارگان های مسئول در حوزه بین الملل در حال پیگیری است.
شایگان سپس با دادن آگهی نسبت به زیر پا گذاشتن ارزش های انسانی و اخلاقیات شبكه های فارسی زبان پربیننده ماهواره ای آورده است:
«اما آنچه هم اكنون با وجود شبكه های فارسی زبان پربیننده ماهواره ای و زیر پا گذاشتن ارزش های انسانی و اخلاقیات لازم به تاكید است، این است كه والدین آگاه باشند كه كودكان به سبب تجربه و دانش اندكی كه از مسائل، پدیده ها و واقعیت دارند، در مواجهه با محتوای رسانه ها به شدت لطمه پذیر بوده و نیازمند حمایت و یاری آنها هستند. بعنوان مثال ارزیابی صحت وصدق یك موضوع در زمانی كه منابع وشاخص های مختلفی وجود دارد كه عموما همراه با جهت گیری بر مواضع و منافع سیاسی خاص بیان می شود، نه تنها برای كودكان، بلكه برای خود والدین هم تفسیر آن دشوار است.»
این پژوهشگر درباره ی تاثیرات روانی طولانی مدت و ترسهای دامنه دار كودكان نسبت به انتشار موضوعات هولناك و دراماتیك از طرف رسانه ها، در یادداشت خود آورده است:
«فهم این مساله كه چرا كودكان چنین واكنش های شدیدی نسبت به گزارش های خبری در رسانه ها نشان میدهند، دشوار نیست و طبیعی است كه برای یك قربانی واقعی كه گرفتار سانحه شده احساس تاسف و همدری كنیم؛ اما موضوعی فراتر از همدردی سبب واكنش های شدید كودكان میشود. عموما رسانهها، موضوعات هولناك و دراماتیك بسیاری را به نمایش می گذارند كه نه تنها «می توانند» اتفاق بیفتند، بلكه «اتفاق افتاده اند» آشكار است. اگر چیزی اتفاق افتاده می تواند باردیگر نیز رخ دهد. این احتمال ممكنست سبب تاثیرات روانی طولانی مدت و ترسهای دامنه دار شود. گاهی خیلی از والدین به جهت ناآگاهی دراین زمینه كودكان خودرا برای تماشای این برنامه ها محدود نمی كنند و این زمانی خطرناك می شود كه كودكان خودرا در شرایطی مشابه شرایط قربانی تصور می كنند.»
وی در همین زمینه درباره ی انتقادهایی كه به شبكه های ماهواره ای در خصوص اینكه چرا رویدادهای خونبار برای برنامه های خبری انتخاب می شوند، بر این باور است:
«بسیاری از تهیه كنندگان برنامه های خبری شبكه های ماهواره ای در مقابل این انتقاد كه چرا رویدادهای خونبار برای برنامه های خبری انتخاب می شوند، اعتقاد دارند كه رویدادهای خونبار به این علت در برنامه های خبری گنجانده شده اند كه اتفاق افتاده اند و نشان ندادن آنها به حق ما برای دانستن همه چیز مغایرت دارد.»
شایگان سپس در این یادداشت یادآوری كرده است:
«به طور حتم كودكان نباید به شكلی بزرگ شوند كه باور كنند دنیای واقعی طور دیگری است، اما این پرسش نیز طرح می شود كه آیا كودكان نباید در مقابل محتوای رسانه ها كه عموما تصاویر بسیار وحشتناكی از واقعیت ارائه می دهند، محافظت شوند؟ چرا باید كودكان را با انبوه تصاویر آزار دهنده قربانیان حوادث جنگ، اجساد جان باختگان سانحه هوایی و پدر و مادرهایی كه از مرگ فرزندانشان متاثرند رو به رو كنیم؟ قطع به یقین نیازی به عجله در این كار نیست هرچند كه كودكان باید از تهدیدهای خاص به خاطر امنیتشان آگاه باشند و با جنبه های منفی دنیای پیرامون شان نیز آشنا گردند، اما بیشتر این اطلاعات باید به شكل كم تر تهدید آمیز و نیز كم كم ارائه شوند نه به شیوه تحریك كننده ای كه معمولاً تلویزیون به كار می گیرد.»
«این كه به كودك خود بگویید كه وقوع یك اتفاق ناگوار ناممكن است، اساسا راه مناسبی نیست، چون ممكنست دروغ مصلحت آمیز شما به شكلی وارونه گریبان شما را گرفته و فرزندتان حقیقت را از جایی دیگر دریابد. اگر شما اعتبار خودرا دراین زمینه نزد كودك خود از دست بدهید، امكان دارد كودك شما برای اطمینان خاطر دیگر به شما روی نیاورد و بدین سان یكی از قوی ترین پشتوانه های خودرا برای رویارویی با ترس از دست بدهد. اگر شما مراقب نباشید، ممكنست واقعیت ترسناك تر از آن چه وجود دارد، برای كودك جلوه كند. پیشنهاد می شود كه هنگامی كه در مورد تهدیدها و خطرهای واقعی صحبت می كنید، دروغ نگویید، اما هم چنین بیش تر از اندازه ضروری درباره آن واقعه به كودك تان نگویید و با غیر احساسی ترین شكل ممكن و با آرامش كامل سخن بگویید.»
«همه ماجرا، در مورد اطمینان بخشی به كودكان آن است كه یك توضیح حقیقی بدون به كاربردن واژه های احساسی به كودك ارائه شود كه اطلاعات لازم، و نه بیشتر را به كودك منتقل می كند. هر زمان آماده پاسخ به پرسش های بعدی باشید، اما وارد جزئیاتی بیش تر از آن چه كه فرزندتان خواسته نشوید. حقیقت را بگویید؛ اما تا جای ممكن غیر صریح و غیر روشن درباره آن صحبت كنید چونكه جزئیات واقعه می تواند بی حد اوضاع روحی كودك را وخیم كند.»
این پژوهشگر درانتها درباب تاثیر رسانه ها در ایجاد لطمه های روانی آورده است:
«اما تاكید می كنم كه رسانه ها باید بدانند كه ایجاد لطمه های روانی به صورت تحمیلی توسط آنها به افراد جامعه دست كمی از ارتكاب جنایت مقابل بشریت نداشته؛ چونكه تمام مولفه ها و عناصر یك جنایت تمام عیار مقابل بشریت را با تفاوت به قتل عمد، سلامت عاطفی و روانی افراد دارا است.»

منبع: مدل كودك