انتشار ردیف های موسیقی استادان فقید و اثر جدید تار و تاریخ

انتشار ردیف های موسیقی استادان فقید و اثر جدید تار و تاریخ

مدل کودک: ردیف های «میرزاعبدالله» با سازهای تار و سه ­تار و «میرزاحسینقلی» با ساز تار و اجرای امیر شریفی و اثر جدید پروژه «تار و تاریخ» با بازآفرینی قطعه «سپیده» با آهنگسازی زنده یاد محمدرضا لطفی منتشر شدند.
به گزارش مدل کودک به نقل از خبرگزاری ایرنا، امیر شریفی آهنگساز و نوازنده موسیقی دستگاهی ایران ردیف «میرزاعبدالله» و قطعات ضربی موجود در آنرا با سازهای تار و سه تار و ردیف «میرزاحسینقلی» را با ساز تار اجرا و بصورت دیجیتال منتشر نموده است.
شریفی اجرای ردیف میرزاعبدالله با ساز تار را بر پایه تعمق بر روایت و نواخته های استاد نورعلی برومند و اجرای این ردیف با ساز سه تار را در قالب ترجمانی متناسب با امکانات سه تار ارائه کرده است. او همین طور ردیف «میرزاحسینقلی» را بر پایه تاملات بسیارعمیق بر روایت و اجرای استاد علی اکبر شهنازی اجرا کرده است.
این نوازنده تار و سه تار با تأکید بر اهمیت حفظ میراث معنوی موسیقی دستگاهی، در بازنوازی ردیف های مذکور، تلاش نموده است تا حد امکان وفادار به شیوه اجرا، حالات و تزیینات اعمال شده توسط استادان مورد اشاره باشد. با وجود این رویکرد، هر سه اجرا از تجربیات و دستاوردهای آموزش شفاهی که مجری اثر، طی سالیان طولانی در محضر استادان بزرگ این حوزه کسب کرده، بی بهره نیست.
در توضیح این پروژه موسیقایی آمده است: «امیر شریفی استاد دانشگاه هنر تهران در ضبط و انتشار این سه مجموعه ردیف، اهدافی چهارگانه را درنظر داشته است؛ نخستین هدف وی، تولید محتوای آموزشی دقیق و مستند از ردیف های میرزاعبدالله و میرزاحسینقلی برای تدریس به دانشجویان و هنرجویان موسیقی دستگاهی باتوجه به مختصات و امکانات دوره معاصر و نیازهای زمانه است. هدف دوم، تذکر به غفلتی بسیار رایج در آموزش ردیف و تلاشی در راستای حل این فقدان فراگیر است.

از نظر مجری این ردیف ها، سالیان متمادی در اماکن آموزشی، نظیر هنرستان ها و دانشگاه ها، اغلب بر جنبه های آموزشی ردیف تاکید گردیده است و جنبه های هنری و امکانات بالقوه ردیف های مذکور در ساحت اجرای موسیقی دستگاهی چندان مورد توجه قرار نمی گیرد. از دید وی این رویکرد موجب می شود دانشجویان به لحاظ عاطفی چندان با ردیف ارتباط عمیقی برقرار نکنند.
بنابراین شریفی در اجراهای مذکور، به هر یک از دستگاهها و آوازها به مثابه اثری آهنگسازی شده با عیار هنری بسیار بالا توجه کرده و در پی تامین غنای عاطفی، پویایی و سرزندگی اثر، تلاش نموده تا جایی که وفاداری به متن مخدوش نشود، اجرائی هنری و نه فقط درسی از متن ردیف را در معرض شنود مخاطبان قرار دهد. بدین جهت اجرای گوشه های هر دستگاه، بدون انقطاع و به صورت پیوسته ضبط شده تا ضمن به نمایش گذاردن ساختاری منسجم از کلیت هر دستگاه، اتصال معنای موسیقایی و روابط احساسی و عاطفی گوشه ها نیز برقرار شود.
هدف سوم در بازنوازی این ردیف ها، نمایش مراتبی از مفهوم «نَقل» است. شریفی قبل از این، مراتب نقل را در دفترچه های دو آلبوم خود «درویشانه» و «فروتنانه» شریح و کنسرت هایی را بر آن اساس اجرا کرده است. وی در ضبط این روایات از ردیف نیز کوشیده است انواعی از مراتب نَقل را به نمایش گذارد تا ضمن تصریح بر جایگاه ممتاز محتوای موسیقایی این ردیف ها، بر ارجمندی شیوه نوازندگی استادان برومند و شهنازی تاکید و بخش مهمی از راه و رسم تحصیلِ فنون نوازندگی در موسیقی دستگاهی را برای هنرجویان، در بستر نَقل بازنمایی کند.
همچنین شریفی در توضیح هدف چهارم از تولید این اثر بیان کرده است؛ آنجا که اثربخشی هر پروسه آموزشی، وابستگی تام به میزان زنده و جاری بودن موضوع مورد تدریس در وجود مدرس دارد، بمنظور بالابردن کیفیت تدریس این ردیف ها، تهیه اجرائی که تمام تمرکز و عاطفه و توان نوازندگی ام در لحظه اجرا درگیر ردیف و به مفهوم حقیقی برآمده از ژرفای وجودم باشد را بر خود ضروری می دانستم.»

تار و تاریخ با سپیده به زادگان محمدرضا لطفی رفت

پروژه «تار و تاریخ» که به همت میدیا فرج نژاد فعالیت مستمری در سالهای قبل داشته، این دفعه به بازآفرینی آهنگ «سپیده» یکی از ماندگارترین قطعات موسیقی ایرانی پرداخت. این آهنگ در زادگاه زنده یاد محمدرضا لطفی خالق «سپیده» و در مدرسه تقوی اجرا شده است.
«سپیده» با نوازندگی تار و بازآفرینی فرج نژاد و با صدای ترکاش ضبط شده است. در بازآفرینی آهنگ «سپیده» آرش ذاکری سنتور، پویا خوشبین عود، پوریا فرج نژاد کمانچه، حامد کیپور تار و علیرضا آهنگری تنبک نواخته اند.

میدیا فرج نژاد آهنگساز و طراح پروژه «تار و تاریخ» درباره ی قطعه «سپیده» نوشته است: «بعضی از نغمات محکوم به ماندگاری هستند! اصلا انگار از لحظه اول، پیشانی نوشتشان این است که در تاریخ یک کشور ثبت شوند. آثاری که خودشان به تنهایی قسمتی از میراث فرهنگی ما می شوند. تصنیف «سپیده» حاصل همکاری زنده یادان، استادان محمدرضا لطفی، محمدرضا شجریان و هوشنگ ابتهاج، یکی از به یاد ماندنی ترین قطعات موسیقی ماست که در خاطرات چندین نسل باقیمانده است. همزمان با زادروز استاد محمدرضا لطفی، این تصنیف جاودان را بازنوازی کردیم و تلاشمان این بود حتی المقدور به اجرای اصلی آن پایبند باقی بمانیم.»
قطعه «سپیده» را پویا پایور میکس و مسترینگ کرده و ضبط آن در استودیو ۵۴ انجام شده است.
کارگردانی، تدوین و تصویر این اثر کاری از مرتضی حاج محمدی و گرافیت میلاد فاتحی است. نشر بین المللی این آهنگ هم برعهده موسسه فرهنگی هنری نغمه سازان دلنشین است.
پروژه «تار و تاریخ» حدود سه سال است که کار خودرا با تمرکز بر ساخت قطعاتی برای بناهای تاریخی ایران آغاز نموده است. در این پروژه تا حالا حدود سیصد تن از هنرمندان سراسر کشورمان حضور داشته اند.
آلبوم «تار و تاریخ۱» در سال ۲۰۲۳ توانست در مسابقه بین المللی گلوبال موزیک اواردز – سال ۲۰۲۳ و در بخش های بهترین نوازندگی و بهترین موسیقی فولک معاصر، دو مدال طلا برای کشورمان به ارمغان بیاورد. تا حالا دو آلبوم رسمی از آثار «تار و تاریخ» بصورت جهانی انتشار یافته و آلبوم تازه ای از این پروژه در آینده ای نزدیک منتشر خواهد شد.