جشن، ستایش پروردگار است

به گزارش مدل کودک، یک پژوهشگر معنای جشن را نزد ایرانی ها «ستایش یزدان» خواند و در توضیح شباهت آیین زمستانی یلدا و مراسم کریسمس و تولد مسیح، اظهار داشت: اروپاییان و مسیحیان تولد مسیح را با تولد مهر یکی می دانند.
اردشیر صالح پور در گفتگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا، با تکیه بر این که برگزاری جشن یکی از خصوصیت های فرهنگی ایرانیان بوده است، اظهار داشت: کلمه جشن در لغت با «یَسْنْ، یَزد و یزدان» هم ریشه بوده است، ازاین رو هرگاه ایرانی ها جشنی را برگزار می کنند، به این مفهوم است که «ستایش می نماییم مر پروردگار پاک را»، این مفهوم لغوی جشن است. ازاین رو جشن خشنودی و شادمانی دل ها و آفرین گفتن و ستایش یزدان است.
جشن ها، فرهنگ، تداوم، همدلی، همبستگی، لذت و تفنن ایجاد می کنند، تاکیدگذاری و حرمت گذاری ایجاد می کنند
این پژوهشگر ضمن اشاره به این که ایرانیان همواره در «گاه »های مختلف جشن داشتند، افزود: ایرانی ها برای سال ۱۲ «گاه» جشن درنظر گرفتند. هرگاه نام ماه با نام روز برابر می شد، آنرا جشن می گرفتند. در ایران ۶ گاه نبار داریم و جشن هایی به نام جشن یلدا، نوروزگان، بهمن گان، مهرگان و تیرگان داشتیم. در اساس در فلسفه ایران باستان جشن ها جنبه اهورایی دارند و منتسب به اهورا مزدا است و سوگ، اندوه و تاریکی منوط به اهریمن است.
او در رابطه با تأثیر برگزاری جشن ها بر جامعه توضیح داد: جشن ها، فرهنگ، تداوم، همدلی، همبستگی، لذت و تفنن ایجاد می کنند، تاکیدگذاری و حرمت گذاری ایجاد می کنند، جوامعی که که جشن و آیین ندارد جوامعی بسیار خشک و بی روح هستند.

یلدا کهن تر از نوروز است

صالح پور با اشاره به اینکه جشنی مانند یلدا بسیار کهن و حتی کهن تر از نوروز است، اظهار داشت: طولانی ترین شب سال، شب یلدا است. در این شب خورشید به منتهی ضد درجه افقی جنوب خود می رسد و شب بسیار طولانی تر از سایر شب ها می شود؛ در حالیکه این بسیار فقط یک دقیقه است! انسان ایرانی «یک دقیقه» را به یک فرهنگ آیین و سنت تبدیل نموده است. یلدا به شکلی حرمت گذاری و پاسداشت خورشید است، از بیم برنیامدن خورشید شب زنده داری می کنند. چونکه جامعه ایرانی زندگی کشاورزی داشته است و اگر از این جهان خورشید گرفته شد، همه جا یخ می بندد.

ایرانی ها از علم نجوم برخوردار بودند و اخترها و کواکب را رصد می کردند

به گفته این نمایشنامه نویس، واژه یلدا کلمه سُریانی (از لهجه های آرامی شرقی در سرزمین عراق و بلاد شام) است و از تولد گرفته شده است. این تولد زایش مهر است. ایرانیانِ باستان فرهنگ، دین و آیین میتراییست که ستایش مهر است، داشتند.
او افزود: کلمه یلدا به شکلی با ناتالیا، ناتالی و نوئل در اروپا هم فرهنگ است. طولانی ترین شب یلدا، طولانی ترین روز تیرگان و برابرروز، نوروز و مهرگان است. این ها همه نشان داده است که ایرانیان از علم نجوم برخوردار بودند؛ اخترها و کواکب را رصد می کردند و زمان تابش خورشید را حتی برای یک دقیقه بیشتر محاسبه می کردند. برای همین می توانیم بگوییم یلدا جشن علم و جشن نجوم است. یلدا جشن تعالی ایرانی ها است که نبض طبیعت را در دست گرفتند.

ایرانیان نبض و نظم طبیعت را در اختیار داشتند

صالح پور با اشاره به اینکه یلدا اول سال زمستانی است، افزود: کلمه دی به مفهوم روز است بنابراین است که در انگلیسی سان دی Sunday، مان دی Monday و… داریم اینها ریشه ایرانی دارند. کلمه دی از «دئو» از «دادار» گرفته شده است، «دئوس» خدایان اهورایی است و روز مظهر روشنایی است.

کلمه دی از «دئو» از «دادار» گرفته شده است، «دئوس» خدایان اهورایی است و روز مظهر روشنایی است

به گفته این پژوهشگر، اروپاییان و مسیحیان تولد مسیح را با تولد مهر یکی می دانند. عیسی مسیح پسر خوردشید است و اروپاییان تا قرن چهار میلادی تولد مسیح را ۲۱ دسامبر (اول دی) می گرفتند. از قرن چهارم که کلیسای کاتولیگ نتوانست سال کبیسه را محاسبه کنند، در تقویم چهار روز اختلاف افتاد، آنها در اینروزها این جشن را در ۲۵ دی در برگزار می کنند.
او با تکیه بر اینکه، شب یلدا به شکل دقیق تر، شب چله نام گذاری شده است، افزود: از اول دی تا ۱۰ بهمن ۴۰ روز است، که به آن چله بزرگ و از ۱۰ بهمن تا ۳۰ بهمن ۲۰ روز است که به آن چله کوچک می گویند. ایرانی ها نبض و نظم طبیعت را در اختیار داشتند. در این شب حافظ، نظامی، فردوسی را می خوانند و بزرگان در کنار کوچکترها قرار می گیرند. حفظ کردن این جشن ها در گرو توجه به فرهنگ ایرانی است.