چرا برخی افراد زودتر معتاد می شوند و بعضی دیرتر؟

مدل کودک: مدل کودک: افراد عموما به دلیلهای مختلف به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا می کنند اما در این بین باورها و تفکراتی نسبت به مصرف مواد مخدر وجود دارد که چنین تفکراتی می تواند سرنوشت افراد را به کلی تغییر دهد.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، برای در امان ماندن افراد از اعتیاد، باید نسبت به اصلاح اینطور باورها اقدام گردد، این در حالیست که یکی از باورهای رایج بین مصرف کنندگان مواد این است که این افراد معتقدند میزان ماده مصرفی در کنترل خودشان است و با کم و زیاد کردن مقدار مصرف، اعتیاد پیدا نمی کنند که این باور ریشه در عدم شناخت بیماری اعتیاد دارد. در ادامه به برخی باورهای غلط نسبت به مصرف مواد اعتیادآور اشاره شده است:
«حشیش اعتیادآور نیست»
یکی از باورهای نادرست در مورد مصرف حشیش، باور اعتیادآور نبودن آنست. گرچه خیلی از افراد تصور می کنند چون حشیش یک گیاه است و به طبیعی تولید می شود مصرف آن خطر چندانی به همراه ندارد. اغلب می گویند: «من به حشیش معتاد نیستم. همان قدر به حشیش اعتیاد دارم که به چای یا قهوه و نه بیشتر…»، اما نکته اصلی اینجاست که وابستگی به حشیش جسمانی نیست بلکه یک اعتیاد روحی و رفتاری است.
مواد شیمیایی موجود در حشیش خطرناک بوده و می توانند مشکلات زیادی برای سلامتی فرد در داشته باشد و قطع مصرف منظم آن با بوجودآوردن عوارض جسمی و روانی ترک مصرف هم راه است. مصرف دائمی حشیش، خطر بروز اختلالات روانی آنرا تا دو برابر افزایش داده و می تواند موجب مبتلاشدن به اسکیزوفرنی شود.
مطالعات انجام شده نشان داده است که میان مصرف حشیش در گذشته و بروز عوارض ذهنی در آینده به ویژه برای کسانی که از نظر ژنتیکی لطمه پذیر هستند رابطه زیادی وجود دارد. در صورتیکه فرد، سابقه مشکلات روحی و روانی، افسردگی یا پارانویا را داشته باشد، مصرف حشیش موجب بدتر شدن اوضاع و تشدید اینگونه مشکلات خواهد شد.
مصرف حشیش موجب افزایش ضربان قلب و فشار خون شده و می تواند خطرناک باشد. موجب احساس خستگی مفرط و بی انگیزگی و همین طور کاهش میزان تمرکز و کیفیت یادگیری شود. علاوه بر این، مصرف حشیش موجب کاهش کیفیت اسپرم در مردان و جلوگیری از تخمک گذاری در زنان می شود. مصرف مداوم حشیش موجب پیشرفت بیماری اعتیاد و مزمن شدن آن خواهد شد.
«معتاد قیافه تابلویی داره»
این تصور در بین خیلی از افراد رایج است که فرد معتاد حتما باید مشخصات ظاهری متفاوتی داشته باشد تا آنجا که با دیدن وی می توان به اعتیادش پی برد. در صورتیکه خیلی از افراد مصرف کننده وجود دارند که هیچ گاه از ظاهر آنها نمی توان روش زندگی کردن آنها را حدس زد.
بروز عوارض مصرف در بین افراد مختلف متفاوت می باشد پس انتظار نداشته باشید که شما بتوانید یک فرد معتاد را شناسایی کنید برای اینکه برداشت شما از فرد معتاد، فردی سیاه چرده و لاغر با لباسی ژنده در کنار خیابان است که با واقعیت اعتیاد امروز در جامعه فاصله دارد. امروزه شما با افرادی مواجه می شوید که با ظاهری آراسته از کنار شما عبور کنند و شما حتی حدس نمی زنید که معتاد است.
«ترک اعتیاد آسونه»
از دیدگاه کسانی که هنوز اعتیاد را نمی شناسند، ترک اعتیاد بسیار آسان و هر زمان امکان پذیر است. همین باور، مبادرت به درمان را به تأخیر می اندازد. طول دوره وابستگی به مواد، از زمان شروع مصرف مواد که مرحله مصرف تفریحی است تا اعتیاد به مفهوم مصرف روزانه و منظم در هر فرد فرق می کند.
این مراحل گاهی آنقدر آهسته طی می شود که فرد نمی داند در مرحله ای از وابستگی قرار گرفته است؛ به همین جهت با این تصور که هر وقت بخواهد می تواند ماده را کنار بگذارد و به آسانی ترک مصرف کند، همچنان به مصرف ادامه می دهد، غافل از این که با نخستین کوشش برای ترک درمی یابد که با مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی زیادی رو به رو می شود که بدون هدایت یک متخصص امکان مواجهه با آن وجود ندارد.
ترک اعتیاد مرحله ای پیچیده و دشوار است که نیاز به سال ها کوشش برای برگشت به زندگی طبیعی دارد. فرد درحال درمان اعتیاد، با موانع مختلفی رو به رو خواهد شد که در صورت عدم آگاهی به آنها، بارها بازگشت به مصرف خواهد داشت که او را نسبت به درمان بی انگیزه و ناامید خواهدنمود.
«من ظرفیتم دستمه»
یکی از باورهای رایج بین مصرف کنندگان مواد این است که این افراد معتقدند میزان ماده مصرفی در کنترل خودشان است و با کم و زیاد کردن مقدار مصرف، اعتیاد پیدا نمی کنند. این باور ریشه در عدم شناخت بیماری اعتیاد دارد.
اعتیاد از آن جهت بیماری شمرده می شود که مصرف مواد مخدر، ساختار مغز و نحوه کارکرد و فعالیت آنرا تغییر می دهد. تغییراتی که بر اثر مصرف مواد مخدر در مغز انسان به وجود می آید ممکنست پایدار و بلندمدت باشد و به ایجاد رفتارهایی زیان بار در کسانی که مواد مخدر مصرف می کنند منجر شود. اعتیاد کاملا شبیه به سایر بیماریهای مزمن همچون بیماری قلبی است. چونکه در هر دوی این بیماریها فعالیت عادی و سالم یکی از اندام های بدن مختل شده و نتایج زیانباری به همراه می آورد.
فرد معتاد به سبب عارضه مغزی ناشی از مصرف مواد، هیچ گاه بر میزان مصرف خود کنترل نخواهد داشت و برخلاف این تصور که میزان مصرف در اختیارش است، هر روز باید بر میزان مصرف بیفزاید تا احساس خماری نکند. بدین سبب هیچ مصرف کننده ای ظرفیت مصرف خودش را در دست ندارد برای اینکه این ظرفیت را وضعیت مغزی تعیین می کند، نه اراده فرد.
«من دوست مصرف کننده دارم ولی خودم این کاره نمی شم»
خیلی از افراد تصور می کنند که داشتن دوستان مصرف کننده، هیچ خطری ندارد. در عین حال، حضور در جمع دوستانی که مواد مصرف می کنند و پاسخ دادن به تعارف دوستان برای مصرف مواد نیز اشکالی ندارد. این باور که همراهی نکردن با دوستان، نوعی کم آوردن شمرده می شود سبب شده که خیلی از جوانان، تجربه نخستین مصرف مواد را در همین جمع های دوستانه داشته باشند که زمینه مصرف های بعدی و ورود به زندگی اعتیادی را برایشان رقم زده است.
جوانان بیش از گروههای سنی دیگر لطمه پذیر هستند چونکه نفوذ شدید دوستان و همسالان موجب می شود آنها رفتارهای هیجان انگیز و جسارت آمیزی از خود نشان داده و برای حفظ آبرو و اعتبار خود در میان آنها دست به مصرف مواد بزنند. هماهنگی با گروه دوستان از خاصیت های سنین نوجوانی و جوانی است. افراد در اثر فشار گروه ناتوان می شوند و دست به کارهایی می زنند که هیچ گاه به تنهایی جسارت انجام آنرا ندارند.
«دوستام مواد کشیدن اما طوریشون نشده»
این سؤال برای خیلی از افراد مطرح است که چرا تعدادی از افراد به موادمخدر معتاد می شوند و برخی دیگر نمی شوند؟ پاسخ این است که مانند سایر بیماریها، میزان لطمه پذیری افراد مختلف در مقابل بیماری اعتیاد نیز متفاوت است. در مجموع هر چه عوامل لطمه پذیر در فرد زیادتر باشد، امکان اینکه وی با مصرف مواد به اینگونه مواد معتاد شود، بیشتر خواهد بود. مصرف مواد بصورت دودی یا تزریق مستقیم آن به جریان خون، اعتیادآور بودن ماده را بیشتر می کند و سبب می شود ماده مخدر ظرف چند ثانیه به مغز رسیده و احساس سرخوشی و لذت بوجود آورد. اما این حالت سرخوشی و نشئگی شدید چند دقیقه بیشتر دوام نمی آورد و فرد بعد از مدت کوتاهی مجدداً به حالت عادی خود باز می گردد. اما در عین حال زمینه های پنهانی در وضعیت جسمی و روانی افراد وجود دارد که بعد از تجربه مصرف مواد فعال شده و می تواند به اعتیاد یک فرد منتهی شود. بروز این عوامل در افراد مختلف فرق می کند و بنا بر این است که هیچ کس نمی داند با نخستین تجربه مصرف مواد اعتیادآور چه مسیری را طی خواهدنمود.