به گزارش مدل کودک، با حذف ارز ترجیحی، دولت سیزدهم توزیع عادلانه یارانه ها را طوری اجرا کرد که هر خانوار متناسب با دهک درآمدی خود «یارانه» دریافت کند اما حفظ سفره غذایی و سلامت بین نسلی، دغدغه اصلی دولت بود و طولی نکشید که با تشکیل زیرساخت های لازم، طرح «کالابرگ الکترونیک» را کلید زد تا فاصله تورمی که روی سفره غذایی مردم به خصوص اقشار محروم و کم درآمد می نشیند را پوشش دهد؛ حالا در حالی کمتر از ۳ ماه از اجرای این طرح می گذرد که ۲ امتیاز ویژه به ۵ دهک اول درآمدی تعلق می گیرد.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، طرح «مردمی سازی و توزیع عادلانه یارانه ها» از اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ و در نخستین سال دولت سیزدهم در جهت افزایش رفاه توسط دولت اجرا شد؛ طرحی که البته تحت عنوان «رفع وابستگی کالاهای اساسی و سفره مردم به نرخ ارز» و «تامین حداقل معاش مردم با عرضه کارت خرید برای سه دهک پایین» بعنوان یکی از چند وعده سیدابراهیم رئیسی در فهرست وعده های انتخاباتی او نوشته شده بود؛ وعده ای که با برداشتن گام هایی بلندتر، تعداد مشمولان و جامعه هدف را افزایش داده است.
۹ دهک درآمدی یارانه بگیرند
جزئیات طرح این گونه بود که خانوارهای سه دهک اول، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و دهک های چهارم تا نهم درآمدی مبلغ ۳۰۰ هزار تومان بعنوان یارانه دریافت کنند؛ این اجبار و راهبرد اساسی برای اصلاح اقتصاد کشور عنوان شد که البته برای تعیین وضعیت اقتصادی خانوار و دهک بندی آنها، وزارت رفاه از زمان آغاز اجرای طرح، سامانه ای برای ثبت اعتراض مردم نسبت به دهک بندی ها اعلام و سازمان هدفمندی یارانه ها هم امکانی برای ثبت نام افراد جامانده فراهم نمود.
برپایه اعلام وزارت رفاه، از میان ۱۰ دهک درآمدی که فاصله هر دهک ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار خانوار است، حالا ۹ دهک زیر پوشش یارانه هستند که سه دهک اول ۴۰۰ هزارتومان و دهک ۴ تا ۹، ۳۲۰ هزارتومان یارانه دریافت می کنند. به عبارتی حدود ۷۸ میلیون نفر از ایرانیان، یارانه دریافت می کنند.
قرار نیست از جیب ثروتمندان پولی برداشته شود
اوایل مطرح شدن همین طرح بود که محمد مخبر- معاون اول رئیس جمهوری در تشریح ابعاد این طرح اعلام نمود که سال قبل (۱۴۰۰) ۱۵، ۶ میلیارد دلار ارز ترجیحی یعنی معادل ۳۱۲ هزار میلیارد تومان یارانه از جانب دولت پرداخت گردید اما طبقات پردرآمد و ثروتمند جامعه به علت مصرف بیشتر، استفاده بیشتری را از این یارانه ها داشته اند و بخش اندکی از این یارانه به دست دهک های پایین و طبقات ضعیف جامعه رسیده است.
مخبر ضمن اشاره به این که قرار نیست با اجرای این طرح از جیب ثروتمندان پولی برداشته و به طبقات ضعیف تر پرداخت گردد، بلکه مقرر است با اجرای این طرح یارانه و پولی که متعلق به تک تک آحاد جامعه است به خودشان پرداخت گردد، اظهار داشت: ایران کشوری با امکانات فراوان است و سالانه حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه از جانب دولت پرداخت می شود و این درست نیست که علیرغم این همه امکانات و با وجود پرداخت یارانه، عده ای ضعیف باشند و در مقابل عده ای روز به روز ثروتمندتر شوند.
البته قرار بود پرداخت این یارانه به صورت نقدی به مدت دو ماه اجرا شود و بعد از آن در بستر جدیدی، کالابرگ در اختیار مردم قرار گیرد تا افراد با کارت بانکی به فروشگاه رجوع و مقدار مشخص کالا را با قیمت مشخص دریافت نمایند و به عبارتی فاصله تورمی که بر روی سبد غذایی اثرگذار می گذارد، جبران شود. در واقع یارانه برای سفره مردم داده می شد و دغدغه این بود که مردم به خاطر تورم مشکل تغذیه ای پیدا نکنند اما به علت این که زیرساختی برای عرضه کالاها نبود، خانواده ها این مبلغ را هر جایی که خودشان تشخیص می دادند مصرف می کردند.
اجرای طرح «کالا برگ الکترونیک» از ایده تا عمل
در نهایت اما برای اصلاح این روند، پیشگیری از صدمه ندیدن تغذیه مردم و البته ایجاد سلامت بین نسلی، طرح کالابرگ الکترونیک کلید و در گام نخست ۱۱ قلم کالای استاندارد در سبد تغذیه ای سه دهک اول درآمدی تعریف شد.
البته به علت آماده نبودن زیرساخت ها، طرح توزیع کالابرگ در گام نخست در چند شهرستان به صورت پایلوت و آزمایشی اجرا شد و بعد از ایجاد زیرساخت ها، ۱۳ خردادماه سال جاری بود که مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک در جهت تأمین سبد غذایی خانوارها به صورت سراسری اجرا و حدود ۵۰ هزار فروشگاه تجهیز و به طرح مذکور متصل شدند، همینطور با توجه به این که اغلب مناطق محروم، روستاها و دهستان ها و شهر های کوچک هایپرمارکت ندارند، در این طرح تلاش شد با نسبت قابل قبولی، نقاطی که فاقد هایپر و فروشگاه بودند، زیر پوشش قرار گیرند.
اجرای مرحله نخست طرح
افزایش ۲۰ درصدی اعتبار یارانه به شرط خرید کردن ۷۰ درصد مبلغ یارانه
راه اندازی اپلیکیشن «شما»
در مرحله نخست از اجرای طرح کالابرگ الکترونیک در نیمه اول خرداد ماه ۱۴۰۲، قرار شد میزان «یارانه» یارانه بگیران سه دهک اول ( در این مرحله صرفاً خانوارهای زیر پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی کشور)، مشروط به خرید ۷۰ درصد مبلغ یارانه از میان ۹ تا ۱۱ قلم، ۲۰ درصد افزایش یابد.
در جهت اجرای همین طرح هم اپلیکیشن و شبکه ملی اعتبار (شما) هم بر مبنای هر کدملی افتتاح شد. با استفاده از این اپلیکیشن، شرایطی برای سرپرستان خانواده فراهم گردید تا بتوانند مانده اعتبار یارانه خویش را مشاهده، فروشگاه های متصل به طرح را پیدا و از آن فروشگاه ها به صورت اعتباری خرید کنند. همینطور این امکان فراهم گردید تا خانوارهای مشمول، یک ماه زودتر یارانه ماه بعد خویش را خرج و ۱۱ قلم کالای اعلامی را خریداری کنند.
خرید، بدون در دست داشتن کارت بانکی با «شما»
پوشش افزایش قیمت ۱۱ قلم کالا بدلیل تورم، توسط دولت
اما دولت برای آسان تر خرید کردن مردم و رفع مشکلات و دغدغه های احتمالی حتی تمهیداتی را در نظر گرفت تا افراد بدون در دست داشتن کارت بانکی و صرفاً با نصب اپلیکیشن «شما» یا وارد کردن «کد دستوری» بتوانند خرید خویش را انجام دهند. عسگریان- معاون وزارت رفاه در اینباره به ایسنا اظهار داشته بود: امکان دارد به مغازه یا فروشگاه زنجیره ای بروید و کارت خرید همراهتان نباشد. در اینجا می توانید از اپلیکیشن (شما) استفاده کنید. امکان دارد تلفن همراه، همراه شما نباشد یا تلفن همراهتان هوشمند نباشد، در این زمان از راه کد دستوری #۱۴۶۳*۵۰۰* وارد شوید؛ صفحه ای باز و از شما پرسیده می شود کد خرید به شما عرضه نماید یا اعتبار شما را مشخص کند؟ در صورت درخواست اعتبار، پنجره ای باز می شود و از فرد کد ملی می خواهد، حال اگر کد ملی را اعلام کنید، اعتبار فرد اعلام می شود.
ایشان در ادامه در رابطه با قطعی سامانه کالابرگ الکترونیک اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که امکان دارد با آن مواجه شویم کندی سامانه در بعضی مناطق روستایی است، البته در مناطق شهری مشکل خیلی کم است و برای مناطق روستایی فاقد زیرساخت، برنامه ای طراحی خواهیم کرد.
عسگریان همینطور در پاسخ به این سؤال که با توجه به این که یارانه معیشتی سه دهک پایین درآمدی ۲۰ درصد افزوده شده است آیا این درصد تا آخر سال ۱۴۰۲ ثابت است یا امکان دارد با افزایش قیمت اقلام، این ۲۰ درصد هم افزایش یابد؟ اظهار داشت: قراری شکل گرفته و قصد دولت اینست تورمی که روی این سفره غذایی با روایت این ۱۱ قلم می نشیند را پوشش دهد. حال اگر تورم افزایش پیدا کند، دولت این توافق را دارد تا جایی که در توانش است، آنرا پوشش دهد.
مرحله دوم اجرای پایلوت طرح کالا برگ
افزایش ۱۲۰ هزار تومانی اعتبار یارانه این دفعه به شرط خرید حداقل ۲۰۰ هزار تومان از یارانه
از ۳۱ تیرماه و با اجرای مرحله جدید طرح کالابرگ اما، شرط بهره مندی از افزایش اعتبار برپایه میزان تورم کالاهای اساسی، خرید حداقل ۲۰۰ هزار تومان از اعتبار یارانه اعلام شد، به طوریکه سرپرستان خانوار در صورت خرید ۲۰۰ هزار تومان از اعتبار یارانه ۴۰۰ هزار تومانی (معادل ۵۰ درصد) افزایش اعتبار بدون سقف برایشان اعمال شود.
علیرضا عسگریان- معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در آخرین نشست خبری خود که چندی قبل (۱۵ مردادماه ۱۴۰۲) برای شفاف سازی بیشتر آخرین تغییرات از اجرای این طرح برگزار شده بود، با اشاره به اینکه حالا در آخرین مرحله آزمایشی اجرای طرح کالابرگ قرار داریم که مختصات آن همچون گذشته است و مبنای قیمت سبد غذایی هم همان سال ۱۴۰۱ است، اظهار داشت: بهره مندی از طرح مذکور اختیاری است و هر کسی بخواهد می تواند این ۴۰۰ هزارتومان را نقدی دریافت و کالایی دیگر خریداری کند، اما اگر ۲۰۰ هزارتومان را از سبد غذایی خریداری کند ۲ امتیاز به او داده می شود. امتیاز اول اینست که دولت فاصله تورمی را پوشش می دهد و امتیاز دوم اینست که ۱۲۰ هزار تومان دیگر هم دریافت خواهد نمود.
مرحله سوم اجرای طرح کالا برگ
یارانه دهک های ۴ و ۵ هم افزوده شد
این در حالیست که روز گذشته (اول شهریورماه) سید صولت مرتضوی، وزیر رفاه از تسری یارانه تشویقی به دهکهای درآمدی ۴ و ۵ در چارچوب کالابرگ اطلاع داد و اظهار داشت: در جلسه ای که در خدمت دکتر مخبر و مسؤلان اقتصادی دولت بودیم، مقرر شد یارانه تشویقی که به سه دهک اول پرداخت می شد، در چارچوب کالابرگ از فردا به ۵ دهک ارتقاء یابد. یعنی دهک ۴ و ۵ هم مشمول این یارانه تشویقی می شوند؛ به عبارتی اگر ۵ دهک اول، ۵۰ درصد از یارانه شان را از راه کالا برگ (۱۱ کالایی)، خریداری ومصرف کنند، مشمول دریافت ۱۲۰ هزار تومان یارانه تشویقی می شوند.
خرید از اعتبار یارانه، یکماه زودتر از زمان واریز آن
سه دهک اول ۱۱ قلم کالا را با قیمت سال ۱۴۰۱ می توانند خرید کنند
در طرح کالابرگ الکترونیکی امکان خرید اعتباری ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد گوساله، برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم چرب، پنیر UF، ماست کم چرب، مرغ، تخم مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر با استفاده از مبلغ یارانه خانوار یک ماه زودتر از واریز نقدی برای خانوارهای دهک های اول تا سوم فراهم گشته است.
قیمت تمام ۱۱ قلم کالا تا آخر سال ثابت است و درصورت تورم یا نوسان قیمت، مشمول تغییر نمی شوند ازاین رو خانوارها برنج، مرغ، تخم مرغ و هرچه مایحتاج مورد نیازشان از ۱۱ قلم کالا باشد را تا آخر سال با نرخ ثابت تهیه می کنند.
برپایه آخرین اعلام وزارت رفاه، هم اکنون تعداد فروشگاه های متصل به طرح کالابرگ الکترونیک به ۹۰ هزار مورد افزایش پیدا کرده و فاصله فروشگاه ها به صورت متوسط در شهر های بزرگ بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر است.
منبع: مدل کودک