سیمرغ ؛ جشنی ویژه خانواده های متقاضی كودكان بیمار اصلاح محدودیت های فرزندخواندگی

مدل کودک: جشن «آغوش سیمرغ» درحالی امروز (۲۵ تیرماه) بطور اختصاصی در امتداد قدردانی از ۴۰۰ خانواده فرزندپذیر و متقاضی کودکان فاقد سرپرست موثر و دارای شرایط خاص و بیمار برگزار می گردد که بر طبق آمارهای سازمان بهزیستی، از مجموع ۸۰۰ کودک بیمار و معلول حاضر در مراکز نگهداری، ۴۰۰ فرزند واگذار اما مابقی (۴۰۰ کودک) با همین شرایط در مراکز نگهداری حضور دارند و در انتظار رفتن به آغوش خانواده هستند.
مهری سادات موسوی، معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اصلاح ماده ۳۶ قانون پشتیبانی از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، اظهار می کند: با عنایت به این که در حوزه فرزندخواندگی و واگذاری کودکان بی سرپرست و بدسرپرست به خانواده های متقاضی فرزندخواندگی محدودیت ها و خلاءهایی وجود داشت، طی چند ماه اخیر با همکاری قوه قضاییه و مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک همفکری مناسبی صورت گرفت و شیوه نامه اصلاح ماده مذکور طی چند روز آینده نهایی می شود.

کاهش زمان اقامت کودکان در مراکز شبه خانواده و شیرخوارگاه ها

وی می افزاید: هدف سازمان کاهش زمان اقامت کودکان در مراکز شبه خانواده و شیرخوارگاه هاست. تقویت اقدامات مددکاری جهت بازپیوند به خانواده زیستی، انتقال به خانواده و خویشاوندان، فرزندخواندگی و شناسایی خانواده های تایید شده و آماده میزبانی موقت کودکان تا زمان تعیین تکلیف ایشان، همچون اولویت های سازمان است که به کاهش زمان اقامت در مرکز شبانه روزی و ارتقای کیفیت مراقبت می انجامد.

حضور ۹۵۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر در مراکز شبه خانواده

تسهیل و کاهش زمان واگذاری کودکان بالای ۵ سال سن و کودکان بیمار به خانواده های متقاضی

بگفته موسوی، هم اکنون ۹۵۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر در مراکز شبه خانواده وجود دارد که حدود ۸۰ درصد آنها بیش از ۵ سال سن دارند.
وی با اشاره به این که خانواده های متقاضی کودکان نیازمند درمان و کودکان ۵ سال و بالاتر، پروسه فرزندپذیری را نسبت به دیگر خانواده های متقاضی زودتر طی می کنند، تصریح می کند: این درحالیست که ۹۲ درصد خانواده ها، متقاضی فرزندپذیریِ کودکان زیر ۵ سال هستند.

وجود ۴۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر و نیازمند درمان در مراکز نگهداری بهزیستی

معاون فرهنگی و امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به این پرسش که از میان ۹۵۰۰ کودکِ فاقد سرپرست موثر چه تعداد دارای بیماری خاص یا معلولیت هستند؟ بر طبق آخرین آمارها اعلام می کند: هم اکنون ۴۰۰ کودک فاقد سرپرست موثر، نیازمند درمان در مراکز نگهداری حضور دارند که منتظر خانواده هستند. در عین حال نیز ۴۰۰ کودک نیازمند درمان فاقد سرپرست موثر هم به خانواده های متقاضی فرزندخواندگی واگذار شدند.

نحوه ثبت درخواست برای گرفتن فرزندخواندگی کودکان دارای شرایط خاص

وی درباره ی نحوه ثبت درخواست برای متقاضیان کودکان دارای شرایط خاص خاطرنشان می کند: متقاضیان سرپرستی کودکان دارای شرایط پیگیری درمان و یا دارای معلولیت در مراکز شبه خانواده بهزیستی علاوه بر سامانه فرزندخواندگی، می توانند در سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۲۳۱۱ ثبت اولیه اطلاعات را انجام دهند.

«سیمرغ»؛ جشنی برای قدردانی از خانواده های فرزندپذیری که حتی خانواده اصلی کودک حاضر به نگهداری از آنها نشده اند

موسوی در ادامه درباب خانواده های متقاضیِ فرزندان بی سرپرست دارای شرایط خاص توضیح می دهد: این خانواده ها دو گروه هستند؛ گروهی از آنها، خانواده هایی هستند که نوزادی را از مراکز نگهداری به سرپرستی گرفته اند ولی تعدادی از نوزادان دارای بیماری هایی هستند که بعد از چند ماه بیماری آنها بروز می یابد که تعداد اندکی از آنها، چنین کودکی را به بهزیستی بازمی گردانند ولی اغلب به سبب مهر و علاقه به وجود آمده میان خود و کودک، از او نگهداری می کنند. جشن آغوش سیمرغ اختصاصا درمورد خانواده های متقاضی کودکان نیازمند درمانی هستند که گاهی خانواده زیستی آنها نیز حاضر به نگهداری از آنان نبوده است.
وی با تأکید بر این که خانواده های متقاضی کودکان نیازمند درمان، قابل تقدیر هستند، ادامه می دهد: بطور مثال مواردی بوده است که خانواده ها بعد از تولد فرزندشان و دیدن چهره او بواسطه شکاف کام یا سایر بیماریها، او را در بیمارستان رها کرده اند اما زوج جوان دیگری سرپرستی همان کودک را بر عهده گرفته و درحال پیگیری درمان او هستند.

رایزنی با دستگاهها و شرکتهای بیمه ای جهت پشتیبانی از روند درمانی این کودکان

این اظهارات نیز در حالی مطرح می شود که سعید بابایی- مدیرکل کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور از رسیدگی خارج از نوبت بهزیستی به متقاضیان فرزندخواندگی کودکان بیمار به ایسنا آگاهی داده و گفته که باتوجه به زمان نسبتا طولانی برای پذیرش سرپرستی کودکان، سازمان این امکان را برای متقاضیان کودکان بالای پنج سال و همین طور کودکان دارای معلولیت یا نیازمند درمان قائل شده که خارج از نوبت به تقاضای آنان رسیدگی کند.
او همین طور درباب ارائه تسهیلاتی برای درمان این کودکان یا پرداخت کمک هزینه درمانی به خانواده های پذیرای کودک بیمار اینطور توضیح داده که اصولا خانواده هایی که در سالهای قبل مبادرت به پذیرش کودکان نیازمند درمان جهت فرزندخواندگی کرده اند، هیچ مطالبه و درخواستی جهت حمایت مالی از سازمان بهزیستی نداشته اند.
وی می افزاید: این خانواده ها با انتخاب ارزشمندی که داشته اند بدون هیچ چشم داشت به حمایتی، مبادرت به این انتخاب نموده اند. در انتخاب خانواده برای فرزندپذیری این نکته برای بهزیستی حائز اهمیت می باشد که خانواده توان مالی مورد نیاز برای پشتیبانی از کودک را در هر شرایطی یعنی چه سلامت و چه نیازمند درمان داشته باشد. با اینحال در بعضی موارد که خانواده نیازمند حمایت بیشتری در امر فرزندپذیری بوده، کمک هزینه ای جهت پشتیبانی از این خانواده ها برقرار شده و همین طور ارجاعاتی به سیستم های درمانی صورت گرفته است. بزرگترین درخواست این خانواده ها خصوصاً در وضعیت فعلی حمایت های بیمه ای ویژه جهت درمان این کودکان است که رایزنی های لازم با بیمه گران در این خصوص در دست انجام است.

«آبان»، پسری با یک «پا» اما خوش خنده

در همین راستا، پای صحبت های یکی از خانواده های فرزندپذیر دارای شرایط یاد شده می نشینیم. «زهرا» و «رضا» زوج جوان تحصیل کرده ای هستند که چند سال پس از تولد نخستین فرزندشان «آئین»، تصمیم می گیرند فرزند دیگری را به جمع خانواده شان اضافه کنند؛ روال فرزندپذیری این خانواده از زمان اقدام تا چهار نفره شدن جمع خانواده شان، کمتر از سه ماه به طول می انجامد.
زهرا دارای کارشناسی معماری و کارشناسی ارشد الهیات است: «همیشه دوست داشتم پسرم خواهر یا برادر دیگری داشته باشد. از سویی این که فرزندخوانده ای را به آغوش خانواده مان بیاورم موضوعی بود که سال ها پس ذهنم بود، حتی پیش از ازدواج دوست داشتم این کار را انجام دهم. بعد از آن که پسرم (آئین) به دنیا آمد این مساله را با همسرم مطرح کردم و ایشان هم پذیرفت. در یکی از برنامه های مناسبتی تلویزیونی ماه رمضان بود که نشان می داد چند خانواده فرزندخواندگی بچه هایی با شرایط خاص را پذیرفته اند. بیشتر درباره ی شان مطالعه و صفحه اینستاگرام شان را دنبال کردم، متوجه شدم که شانس پذیرش این کودکان به خاطر وضعیت خاصی که دارند کمتر است و از همین رو تصمیم گرفتم کودکی که با شرایط من سازگارتر است را درخواست دهم. فرم درخواست را در سایت فرزندخواندگی پر کردیم و همان زمان هم گفته بودم که با کودک دارای شرایط جسمی خاص می توانم کنار بیایم اما با کودکی که شرایط ذهنی خاصی دارد نمی توانم کنار بیایم. نخستین موردی که به ما معرفی گردید «آبان» بود که آن زمان ۷ ماهه بود.»
هرچند که زهرا از ابتدا ترجیح می داد که فرزندخوانده اش از پسر زیستی اش بزرگتر باشد، اما همان زمان که پسر ۷ ماهه ای را به خانواده زهرا و رضا معرفی می کنند، آنها این مساله را با پسر ۳.۵ ساله شان مطرح می کنند و درنهایت هم آئین این مساله را می پذیرد که آغوش خانواده اش به روی بردار کوچکترش «آبان» باز شود: «زمانی که فرزندخوانده رو پذیرفتیم، آئین ۳.۵ سالش بود و زمانی که آبان به خانه ما آمد یک سالش بود و بصورت مادرزادی پای چپش از زیرزانو تشکیل نشده بود.»
زهرا از حس و حال روزهایی که تصمیم به فرزندخواندگی کودکی بی سرپناه را گرفته بود تعریف می کند: «همه بچه های دنیا معصوم و عزیز هستند و وقتی خودم بچه دار شدم، به این فکر می کردم که بچه هایی هستند که خانواده ندارند و این من را اذیت می کرد و دلم می خواست حداقل برای یک بچه در این دنیا کاری انجام دهم.»
می پرسم همسرش با آنکه فرزند غیرزیستی را به سرپرستی قبول کند مشکلی داشته است یا خیر؟ می گوید: «همسرم من را پیش از ازدواج می شناخت. البته ما از اول این مساله را با خانواده ها مطرح نکردیم چونکه می دانستیم آنها مخالف هستند، اما به مرور که تصمیم مان حتمی شد و برای پذیرش آبان تایید دادیم، موضوع را با خانواده هایمان مطرح کردیم.»
زهرا درباره ی نحوه واگذاری کودکان بی سرپرست به خانواده های متقاضی نیز اینطور توضیح می دهد: «فرآیند بهزیستی اینطور است که بعد از آن که پرونده و مدارک از سمت بهزیستی تایید شد، آغاز به معرفی کودکان می کنند. آنها تا سه بچه را معرفی می کنند و اگر خانواده نپذیرفت (در واگذاری) تردید می کنند، اما اتفاقی که برای ما افتاد این بود که مددکار کودک مشهد بود و ما شیراز؛ ایشان اصرار داشتند ما به مشهد برویم و کودک را ببینیم، چون می گفتند ممکنست شما کارهای سرپرستی را انجام دهید و بعد پشیمان شوید، اما من و همسرم معتقد بودیم که نیازی نیست بچه را ببینیم برای اینکه می گفتیم همانطور که خدا به ما بچه ای که می دهد و ما بچه را نمی بینیم، این کودک هم همین طور است. فقط عکسهایی از آبان برای ما فرستادند؛ عکسهایی بود که چهره او معلوم نبود. نخستین باری که او رو دیدیم، زمانی بود که برای تحویل گرفتن اش به مشهد رفتیم و همانجا هم او را تحویل گرفتیم و به خانه برگشتیم.»
زهرا نخستین باری که آبان را دیده و در آغوش گرفته را همچون لحظه ای که «آئین» فرزند زیستی اش را برای نخستین بار در آغوش گرفته یاد می کند. «آبان لبخند خیلی شیرینی داره و وقتی رسیدیم شیراز، مادرم و خواهرم و خانواده خواهرم منتظر بودند و وقتی او را دیدند به شدت به دلشان نشست و خیلی او را دوست داشتند.»
زهرا درباره ی مدت زمان اقدام تا آن زمان که آبان را به عنوان فرزند دومشان در آغوش بگیرند، توضیح می دهد و می گوید: «۱۲ خردادماه بود که مددکار موضوع را با ما مطرح نمودند و اویل مهرماه حکم دادگاه ما آمد.»
زهرا از روزهای ابتدایی که آبان تازه به آغوش خانواده شان رفته بود، اینطور یاد می کند: «آبان با دیگران خوش ارتباط است. پسر زیستی ام مقداری گرفتار چالش شد و با وجود این که مشاور او را دیده بود و به ما گفته بود که آمادگی دارد اما با یک بحرانی برخورد تا با این قضیه کنار بیاید و ما مجبور شدیم باردیگر یکسری مشاوره ها را از سر بگیریم.»
او می خندد و ادامه می دهد: «آبان خاصیت که دارد این است که از همان اول انحصارطلب بود. یعنی از همان روز اول، بسیاری از بچه های فرزندخوانده هستند که وقتی وارد خانواده می شوند حتی نمی توانند با پدر و مادر ارتباط بگیرند اما او از همان روز اول می خواست همه توجه ما را به سمت خودش داشته باشد و از همان روز اول که ایشان را سوار ماشین کردم بغل من نشست و دیگر اجازه نداد برادرش به بغل من بیاید. زمانی هم که این مساله را با مشاور در بین گذاشتم تعجب کرد و خندید. البته این چالش ها ربطی به فرزندخواندگی ندارد و وقتی فرزند دوم زیستی هم به جمع خانواده اضافه می شود این اتفاقات رخ می دهد. خدا را شکر الان خیلی اوضاع بهتر است و آبان و آئین به مرور یاد گرفته اند که چگونه بایکدیگر کنار بیایند.»

مراحل قانونی فرزندخواندگی

به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، هرچند که بطور کلی متقاضیان سرپرستی کودکان دارای شرایط پیگیری درمان و یا دارای معلولیت در مراکز شبه خانواده بهزیستی علاوه بر سامانه فرزندخواندگی می توانند در سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۲۳۱۱ اطلاعات خودرا ثبت کنند، اما بطور کلی برای فرزندخواندگی همه کودکان باید مراحل قانونی طی شود و خانواده های متقاضی باید در این راه فرآیندی را طی کنند که این مراحل به اینگونه است:
ـ مرحله اول: متقاضیان باید برای ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی به آدرس اینترنتی www.adoption.behzisti.net مراجعه و مدارک مورد نیاز خودرا آپلود کنند.
ـ مرحله دوم: از متقاضیان جهت انجام مصاحبه دعوت می شود. اطلاع رسانی و هماهنگی با متقاضیان جهت دعوت اصولا بوسیله پیامک و در موارد خاص بصورت تلفنی به انجام می رسد.
ـ مرحله سوم: با متقاضیان جهت انجام بازدید منزل متقاضی هماهنگی صورت می گیرد. اطلاع رسانی و هماهنگی با متقاضیان جهت دعوت اصولا بوسیله پیامک و در موارد خاص بصورت تلفنی به انجام می رسد.
ـ مرحله چهارم: معرفی به مراکز مشاوره فرزندخواندگی جهت دریافت خدمات مشاوره؛ اطلاع رسانی و هماهنگی با متقاضیان جهت دعوت اصولا بوسیله پیامک و در موارد خاص بصورت تلفنی به انجام می رسد.
ـ مرحله پنجم: از متقاضیان جهت دریافت معرفی نامه اداره پزشکی قانونی جهت انجام آزمایشات صحت جسم و روان و عدم اعتیاد و همین طور دفاتر پیشخوان دولت برای دریافت گواهی عدم سوء سابقه کیفری دعوت می شود.
ـ مرحله ششم: از متقاضیان جهت بررسی نهایی مدارک و پاسخ استعلام ها شامل گزارش مددکاری، پاسخ مشاور فرزندخواندگی، پاسخ اداره پزشکی قانونی و پاسخ دفتر پیشخوان دولت، مصاحبه اعضا کمیته با متقاضیان و… به کمیته فرزندپذیری استان دعوت می شود.
ـ مرحله هفتم: متقاضیان به مرکز محل اقامت کودک یا قرار گرفتن متقاضیان در فهرست نوبت جهت ملاقات کودک معرفی می گردند. همین طور متقاضیان به مشاور دینی برای دریافت خدمات مشاوره دینی نیز معرفی خواهند شد.
ـ مرحله هشتم: ارسال پرونده به دادگاه و به بهزیستی (پس از فرا رسیدن نوبت)؛ همزمان متقاضیان باید دادخواست سرپرستی خودرا در سامانه ثنا مربوط به قوه قضائیه ثبت کنند و همین طور متقاضیان در جلسه دادگاه و صدور رای سرپرستی شرکت نمایند.
ـ مرحله نهم: در این مرحله متقاضیان به مرکز جهت تحویل کودک معرفی می گردند و بهزیستی تا پایان ۱۸ سالگی بر وضعیت کودک نظارت دارد.
ـ مرحله دهم: پیگیری پدر و مادر خانواده و بهزیستی برای تبدیل قرار آزمایشی شش ماهه به حکم دائم سرپرستی است.
ـ مرحله یازدهم: گرفتن مدارک برای کودک است که پدر و مادرخوانده و بهزیستی برای گرفتن شناسنامه، تعهدات مالی به نفع کودک، بیمه عمر و… پیگیری می کنند.
افراد مقیم خارج از کشور نیز بجای ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی باید به دفتر نمایندگی ایران در کشور محل اقامت خود مراجعه کنند.