استعدادهایی که در عصر جدید جایی ندارند

سجاد سرگلی در نقدی بر برنامه تلویزیونی «عصر جدید» به استعدادهایی اشاره می کند که در این برنامه جایی ندارند و می گوید: «هنگام تماشا کردن توجه داشته باشیم که این ها صرفا نمایش اند».
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، این نویسنده و پژوهشگر در یادداشتی با عنوان «نقدی بر عصر جدید» که در کانال تلگرامی خود منتشر نموده، نوشته است: «عصر جدید برنامه ای است برای استعدادیابی که از شبکهٔ سوم سیما پخش می شود. این برنامه، که با الهام از برنامه های غربی ساخته شده، میهمانان یا شرکت کنندگانی دارد. این میهمانان استعدادهای خویش را به نمایش می گذارند و با رای داوران و گاهی مردم صعود می کنند و به مراحل بالاتر می روند.
در این یادداشت، قصد ندارم دربارهٔ جزئیات این برنامه صحبتی کنم، بلکه نقدم به یک مسئلهٔ بنیادی است: نمایشی شدن استعداد.
در این برنامه تاکید مجری و داوران بر این است که شرکت کنندگان در این برنامه باید بتوانند استعدادشان را به نمایش بگذارند. یعنی اگر کسی در قلهٔ استعداد باشد اما نتواند استعدادش را منطبق با نیازهای صحنه کند، گویا از اساس استعدادی ندارد.
نمایشی شدن و صحنه ای شدنِ استعداد آفت ها و صدمه هایی جدی دارد. مهم ترین آسیبش این است که به مردم چنین القا می شود که استعداد همان چیزی است که در این برنامه می بینید. امکان دارد افرادی بیرون از این مسابقه باشند که استعداد حل مساله در بحران ها داشته باشند، یا بتوانند راهکارهای اقتصادی پیچیده به منظور زندگی خودشان و دیگران عرضه کنند، یا استعدادهای معنوی قوی، مانند رؤیابینی و هیپنوتیزم و نشستن در مراقبه های طولانی، داشته باشند، یا بتوانند با یک جمله اطرافیانشان را آرام کنند یا مشکلاتشان را حل کنند، یا برنامه نویسان ماهری به شمار روند، یا نویسندگان حاذقی باشند (خودتان فکر کنید و به این لیست اضافه کنید). چنین افرادی با چنین استعدادهایی در این گونه برنامه ها چه جایگاهی دارند؟
آفت دیگر این است که بعضی تماشاچیانِ برنامه های پیشین، با سودای دیده شدن، به این فکر می افتند که هر طور شده وارد چنین برنامه ای شوند. آنها به واقع استعداد خاص خودشان را کشف نکرده اند (نه این که بی استعداد باشند، بلکه آن استعدادی که در برنامه از خود نشان می دهند استعداد واقعی شان نیست) و فقط راه به نمایش گذاشتن و تأیید گرفتن از داورها را یاد گرفته اند.
صدمه دیگرش این است که بعضی جوان ترها امکان دارد بازی های این برنامه را جدی بگیرند و گمان کنند استعدادی ندارند و حس حقارت و خودکم بینی به آنها دست بدهد. از آن بدتر این که والدین هم به این احساس دامن بزنند و گمان کنند فرزندشان از قافلهٔ مستعدان جا مانده است.
صدمه آخری که از نگاه من از همه مهم تر است این است که برنامه های تلویزیونی، خواه ناخواه، ذائقه سازی می کنند. این گونه برنامه ها تشویق و تحسین می کنند، جایزه می دهند، توجه می کنند، و بالا می برند. جوانی را در نظر بگیرید که استعدادش برای مثال در یکی از رشته های علوم پایه است و در همان رشته تحصیل می کند. این جوان، با دیدن این برنامه و میل به دیده شدن، ذائقه اش تغییر می کند و کشش او به سمت و سوی نمایش دادن می رود و زرق و برق این گونه برنامه ها او را از ادامهٔ تحصیل در علوم پایه بازمی دارد. در چنین جامعه ای اکثریت جوانان سودای هنرمند شدن و ورزشکار شدن دارند، چون در رشته های علوم پایه و مهندسی و انسانی دیده نمی شوند و آن گونه که شایسته است در این رشته ها بازشناسی (recognition) نمی شوند.
من نمی گویم این دست برنامه ها را تماشا نکنیم. اما هنگام تماشا کردن توجه داشته باشیم که این ها صرفا نمایش اند. پس به هدف سرگرمی به آنها نگاه نماییم و جدی شان نگیریم. این گونه برنامه ها، اگر به درد یافتن استعدادها بخورند، بیشتر برای استعدادیابی حوزه های هنری کارآمد هستند. استعدادهای آدمی بسیار متنوع تر و فراتر از این هاست.»
فصل سوم برنامه «عصر جدید» در شبهای نوروز ۱۴۰۱ از شبکه سه تلویزیون با مجری گری احسان علیخانی و داوری امین حیایی، مجید اسماعیلی، کارن همایونفر و ژاله صامتی درحال پخش است.