در گفت وگو با مدل كودك اعلام شد شروع رویدادهای نجومی ۱۴۰۱ از ۹ فروردین

دو خورگرفت و دو مه گرفت، هم ترازی مثال زدنی ۵ سیاره رویدادهای نجومی شاخص ۱۴۰۱ و احتمال عدم پرتاب فضاپیما به سمت سیاره سرخ از طرف آژانس فضایی اروپا به سبب حمله روسیه به اوکراین از رخدادهای نجومی سال ۱۴۰۱ است و بگفته پژوهشگران حوزه نجوم برخورد دو ستاره در سال ۱۴۰۱ و ایجاد یک نواختر با رنگ قرمز درخشان مبنای علمی ندارد.
مهندس مسعود عتیقی، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران در گفت و گو با ایسنا، به بیان رویدادهای شاخص نجومی در سال ۱۴۰۱ پرداخت و اظهار داشت: هر چند به جز رویدادهای قابل پیش بینی، برخی اتفاقات مانند حضور دنباله دارها و کشف سیارات فراخورشیدی و سیارک های جدید می توانند در هر سال خبرساز شوند، اما رویدادهای مهم سال ۱۴۰۱ بعنوان نخستین سال از قرن پانزده خورشیدی به این شرح است.
وی نخستین رخداد نجومی سال ۱۴۰۱ را رسیدن مهر تابان به نقطه اعتدال بهاری و شروع نوروز ۱۴۰۱ عنوان نمود که در ساعت ۱۹ و ۳ دقیقه و ۳۶ ثانیه شامگاه روز یکشنبه ۲۹ اسفند خواهد بود؛ بدین سبب روز دوشنبه اول فروردین ماه سال جدید و نوروز است.
عتیقی، دومین رویداد نجومی سال جاری را هم نشینی نزدیک سیارات “ناهید”، “بهرام” و “کیوان” ذکر کرد و تصریح کرد: این پدیده نجومی بسیار شاخص بامدادان سه شنبه، ۹ فروردین ماه ۱۴۰۱ رخ می دهد، در صورتیکه این ۳ جرم حدودا در آرایش یک مثلث راست گوشه (قائم الزاویه) قرار دارند، می تواند یک رویداد جذاب نجومی قابل مشاهده با چشم غیرمسلح باشد که البته از درون تلسکوپ بمراتب زیباتر جلوه گر خواهد شد.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اشاره کرد: علاوه بر آن فرصت خوبی است تا از همسایه های کره زمین یعنی سیارات خاکی ناهید و بهرام در یک قاب، تصاویر نجومی با کیفیتی تهیه کرد، در صورتیکه در کنار سیاره دور دست و گازی سامانه خورشید یعنی سیاره حلقه بر گردن “کیوان” قرار دارند.
وی تصریح کرد: بامدادان یکشنبه، ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ این اجرام در یک خط قرار می گیرند و سیاره بهرام و کیوان به یکدیگر نزدیکترند. عبور خراشان سیارات کیوان و بهرام در بامدادان سه شنبه، ۱۶ فروردین ماه ۱۴۰۱ نیز قابل مشاهده خواهد بود.
خورشیدگرفتگی ها و ماه گرفتگی های ۱۴۰۱
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اظهار داشت: در سال پیش رو دو خورگرفت و دو مه گرفت به وقوع می پیوندد که نخستین خورشید گرفتگی جزئی شنبه ۱۰ اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ است که در جنوبگان و امریکای جنوبی قابل مشاهده خواهد بود و در کشور ما دیده نمی گردد.
وی افزود: ولی خورشیدگرفتگی جزئی سه شنبه ۳ آبان ماه ۱۴۰۱ در سراسر ایران قابل مشاهده می باشد. نکته بسیار مهم در این پدیده نجومی آنست که حتما باید عینک های استاندارد و مخصوص رصد کسوف برای مشاهده این پدیده مورد استفاده قرار گیرد؛ چونکه نور شدید خورشید برای چشم انسان بسیار خطرناکست و بدون استفاده از فیلتر و یا عینک های مخصوص، صدمات جبران ناپذیری را به چشمان انسان می تواند وارد کند.
عتیقی، نخستین ماه گرفتگی سال ۱۴۰۱ را مربوط به شبانگاه دوشنبه، ۲۶ اردیبهشت ماه دانست که بصورت کامل رخ خواهد داد و اظهار داشت: این ماه گرفتگی در ایران قابل رؤیت نیست و دومین و آخرین ماه گرفت امسال، سه شنبه ۱۷ آبان است؛ این پدیده نیز یک مه گرفت کامل است، ولی در ایران قابل مشاهده نخواهد بود.
رویدادهای ملی و جهانی نجومی
عتیقی با اشاره به رویدادهای نجومی در سال ۱۴۰۱، اشاره کرد: به جز رویدادهای آسمانی، برخی مناسبت های زمینی عاملی برای توجه همگان به آسمان و زیبایی های آنست که یکی از این مناسبت ها، روز و هفته جهانی ستاره شناسی است که با روشی خاص انتخاب می شود و در هر سال روزی متفاوت می باشد. در سال ۱۴۰۱، روز شنبه ۱۷ اردیبهشت ماه برابر با ۷ می ۲۰۲۲، روز جهانی ستاره شناسی و از روز دوشنبه ۱۲ اردیبهشت تا یکشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ (۲ تا ۸ می ۲۰۲۲)، هفته جهانی ستاره شناسی خواهد بود.
وی تصریح کرد: انجمن نجوم آماتوری ایران، همچون دو دهه گذشته برنامه های ویژه ای را برای این مناسبت نجومی اجرا می کند که متعاقبا جزییات آن اعلام خواهد شد. البته روز ۱۳ شهریور هر سال که به نام “ابوریحان بیرونی”، اخترشناس نامدار ایرانی نامگذاری شده، طی یک دهه گذشته از طرف انجمن نجوم آماتوری ایران بعنوان “روز ملی ستاره شناسی” در فصل اوقات فراغت تابستان که با آسمان به نسبت صاف نیز هم راه است، به علاقمندان برنامه های علمی ترویجی نجومی پیشنهاد شده است.
پدیده هم ترازی ۳ جرم آسمانی
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: پدیده جذاب دیگر سال ۱۴۰۱، هم ترازی مثال زدنی سیارات “تیر”، “ناهید”، “بهرام”، “برجیس” و “کیوان” است که همگی آنها با چشم غیرمسلح در بامدادان جمعه، ۳ تیر ۱۴۰۱ قابل مشاهده هستند و کمان ابروی آسمان نیز بین سیارات “ناهید” و “بهرام” این اجتماع بزرگ سیاره ای را همراهی کرده و بر جلوه این پدیده می افزاید.
مشاهده ۳ ابرماه در ۱۴۰۱
عتیقی از مشاهده ۳ اَبَرماه امسال آگاهی داد و اظهار داشت: نخستین اَبَرماه در شامگاه سه شنبه ۲۴ خرداد، دومین اَبَرماه در شبانگاه چهارشنبه ۲۲ تیر و آخرین اَبَرماه سال ۱۴۰۱، بامدادان چهارشنبه ۱۹ مرداد خواهد بود.
وی افزود: عبور سیارک AE۱۲۰۲۲ که در اوایل سال ۲۰۲۲ میلادی (دی ماه ۱۴۰۰) شناسایی شد، از فاصله ۵۷۴ هزار کیلومتری زمین در بامدادان شنبه ۱۱ تیر ۱۴۰۱ رخ خواهد داد که این میزان، کمترین فاصله در عبورهای این چنینی شمرده می شود.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اشاره کرد: در ضمن سیاره سرخ “بهرام” بعد از حدود ۲۶ ماه باردیگر به وضعیت مقابله می رسد و این بهترین زمان برای مشاهده این همسایه زمین در بامدادان پنج شنبه ۱۷ آذر ۱۴۰۱ خواهد بود.
تغییرات کارهای فضایی و مطالعات نجومی در جنگ روسیه و اوکراین
وی افزود: آژانس فضایی اروپا (ESA) اعلام نموده است که باتوجه به حمله روسیه به اوکراین، باوجود آنکه بطور معمول در وضعیت مقابله، انجام پروازهای مریخی رایج است، اما احیانا در سال ۲۰۲۲ هیچ فضاپیمایی به سمت سیاره سرخ “بهرام” اعزام نخواهد شد.
بارش های بی رمق سال ۱۴۰۰
عتیقی با اشاره به وضعیت بارش شهابی سال ۱۴۰۱، اشاره کرد: متاسفانه بارش های شهابی سال ۱۴۰۱ عموما با ماه کامل و نور زیاد همراه هستند و از کیفیت مناسب برای مشاهده برخوردار نخواهند بود.
شایعات بی اساس نجومی در سال ۱۴۰۱
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران تصریح کرد: در بعضی سال ها خبرهایی از قبل و یا در طول سال موجب نگرانی افکار عمومی شده و یا وعده های غلط به مردم داده شده که لازم است مراکز علمی و فرهنگی کشور با ارائه اطلاعات صحیح از تشویش اذهان عمومی جلوگیری نمایند و اخبار علمی صحیح را به اطلاع عموم برسانند.
وی با اعلان اینکه متاسفانه انتشار اینگونه اخبار بطور معمول با یک پیش فرض صحیح و چه بسا به ظاهر علمی موجب باور پذیرتر شدن آنها شده است، اظهار نمود: انتشار گسترده این اخبار پربیننده در فضای مجازی و خصوصاً در بعضی از رسانه های خبری به اعتبارسازی اینگونه اخبار دامن می زند!
عتیقی برخورد سیارکی با زمین، شنیدن صداهای عجیب در آسمان کشور، مشاهده اجرام پرنده ناشناخته که گاهی مشاهده سیاره ناهید با این عنوان به اشتباه گزارش می شود، آخر عمر جهان و مواردی از این قبیل را همچون این شایعات بی اساس دانست که به ناسا و نهادهای نجومی معتبر دنیا استناد می شود، اظهار داشت: این در حالیست که در صفحه رسمی این نهادها، خبری از اینگونه اخبار نیست. یکی از این خبرها که چند سال قبل در بعضی از رسانه ها انتشار یافت، درباره پیش بینی برخورد دو ستاره در سال ۱۴۰۱ بوده است!
وی با اعلان اینکه در سال آینده شاهد چنین اتفاقی نیستیم، اضافه کرد: در حقیقت جرمی در محدوده صورت فلکی “ماکیان” (دجاجه) قرار گرفته که ۱۵ سال قبل شناسایی شد. این جرم آسمانی یک ستاره دوگانه است که در آخر عمر خود به سر می برد و این دو ستاره بسیار به یکدیگر نزدیک هستند و در فاصله ۱۹۴۰ سال نوری از ما قرار دارند.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: تا این بخش از خبر مطالب علمی و صحیح است، ولی در ادامه آنچه که غیر علمی است، این نکته است که گفته شده این اجرام در سال ۱۴۰۱ با هم برخورد خواهند کرد و یک نواختر با رنگ قرمز درخشان ایجاد خواهند کرد! و این در حالیست که چنین برخوردی در سال ۱۴۰۱ رخ نخواهد داد و از سالهای قبل نیز چنین پیش بینی هایی تکذیب شده است.
وی اشاره کرد: انجمن نجوم آماتوری ایران ضمن شادباش نوروز ۱۴۰۱ بعنوان سال آغازین قرن پانزده خورشیدی؛ سالی توام با سلامتی، شادکامی را برای کلیه ساکنان کره کوچک خاکی و خصوصاً پارسی زبانان و ایرانیان ساعی آرزو کرده و همیشه اهتمام در اطلاع رسانی اخبار علمی بوسیله مجاری خبری رسمی کشور دارد.