دانشگاه رفتن مهم است؟

به گزارش مدل کودک آزاد و پیام نور و سراسری ندارد؛ هرساله جمعیت زیادی از جوانان به دانشگاه می روند. رشته های مختلف، دانشکده های متعدد و دانشگاه های متفاوت. جامعه ایران سال هاست که ورود هر نوجوان به دانشگاه را بعد از اتمام مقطع دبیرستان، جزئی از مراحل زندگی می داند. اما دانشگاه رفتن چه اهمیت و فایده ای می تواند داشته باشد؟ حضور در دانشگاه و گذراندنِ واحدهای مختلف درسی، چطور می تواند به تعالی جامعه کمک کند؟ امان الله قرایی مقدم در اینباره توضیح می دهد.
این جامعه شناس درباره تعدد دانشجوها و تاثیر آن روی فرهنگ و جامعه، به ایسنا اظهار داشت: کشوری می تواند موفق باشد که «بی سواد» نداشته باشد. تحصیل و آموزش وپرورش در هر سطح و نوعی برای جامعه بسیار مفید می باشد. جامعه ای موفق است و می تواند به توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و آرامش روحی و روانی برسد که تعداد تحصیل کرده های آن(به خصوص تحصیل کرده های دانشگاهی) رو به افزایش باشد.
او درباره استقبال روز افزون بانوان برای تحصیل در دانشگاه ها اضافه کرد: خوشبختانه در ایران حدود ۵۳ درصد از فارغ التحصیلان دانشگاهی و دانشجویان «خانم» هستند. نتیجه این آمار، به موفقیت در زندگی خصوصی، توسعه اقتصادی، پرورش فرزندان، دوام و بقای خانواده و کاهش میزان طلاق می انجامد. «بازیل برنشتاین» هم سال ها قبل در طول تحقیق و مطالعاتی چنین مساله ای را تأیید کرده است.
قرایی مقدم پیرو بحث تحصیل زنان، درباره تاثیر آن بر روی فرزندان بیان نمود: نقش مادران تحصیل کرده در خزانه لغات کودکی که اخیرا وارد مدرسه می شود تعداد لغاتی که می داند و درکی که از مطالب دارد مشخص است. نقش تحصیلات مادر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در مناطق ۱۳ و ۱۴ شهر تهران بسیار پررنگ است؛ چنان که میانگین نمرات درسی این کودکان نسبت به دیگر دانش آموزانی که مادرِ تحصیل کرده ندارند، دو نمره بیشتر است. همینطور این آمار در دانش آموزانی که مادران معلم دارند، ۲.۵ نمره بیشتر هم است.
او افزود: «تحصیل» شاخص توسعه یافتگی ست. برای محاسبه شاخص توسعه یافتگی همه چیز محاسبه می شود؛ تعداد پزشک به بیمار، تعداد تخت های بیمارستان، میزان تحصیل کرده ها نسبت به جمعیت، میزان تحصیل کرده های زن نسبت به کل جمعیت زنان و ده ها شاخص دیگر. در ایران تقریباً ۱۳ تا ۱۴ میلیون تحصیل کرده دانشگاهی وجود دارد. در یک کشور هرچه تحصیلات خصوصاً تحصیلات دانشگاهی بیشتر باشد، موفق تر عمل کرده است. اما مهم ترین مساله این است که در کشور می بایست نیازسنجی شود؛ یعنی فارغ التحصیلان را در رشته هایی که نیاز داریم، افزایش دهیم. بایستی به میزانی که بخش های مختلف جامعه نیاز دارد، ظرفیت برای پذیرش دانشجو قرار داده شود. افرادی که تحصیل می کنند، معمولا فرزندان بهتری به جامعه تحویل می دهند، مادر و پدر بهتری می شوند، اقتصاد خانواده شان سالم تر بوده و ورودشان به آسیب‎ های اجتماعی کمتر است، اما اینکه کشور از این نیروی انسانی استفاده مناسب کند بحثی دیگر است که در ایران این اتفاق چندان نمی افتد؛ به صورتی که نزدیک به ۳۰ درصد از فارغ التحصیلان دانشگاه ها بیکارند. تحصیل و دانشگاه شاخص توسعه یافتگی، رشد و پیشرفت است.
در جمعیت شناسی و جامعه شناسی مبحثی وجود دارد که به هزینه های سرانه یک فرد در جامعه می پردازد. قرایی مقدم درباره سرمایه ای که صرف رشد و پیشرفت هر کودک می شود این طور اظهار داشت: از لحظه ای که نطفه ای در شکم مادر شکل می گیرد، هزینه های هر فرد شروع می شود. برای یک فرد لیسانسه، از بدو تولد تابحال حداقل ۵۰۰ میلیون تومان هزینه شده است. این فرد اگر هدر رود، کشور زیان می کند. برای فارغ التحصیلان دانشگاهی که این همه هزینه شده است، باید به کار گرفته شوند.

این استاد دانشگاه خوارزمی درباره اولویت تحصیل در جامعه تصریح کرد: «کالین کلارک، اقتصاددانِ استرالیایی» در سال ۱۹۲۹ این نظریه را بیان کرد که در اکثر جوامع اولویت در سه بخش خلاصه می شود؛ بخش اول کشاورزی، بخش دوم صنعت، بخش سوم خدمات(پزشک، معلم، کارمندان اداری و… در این دایره قرار می گیرند) است. جامعه ای موفق است که بتواند از این نیروی تحصیل کرده، در جایگاهی درست و مناسب استفاده نماید، نه اینکه آنها را پس از اتمام تحصیلات رها کند.
امان الله قرایی مقدم در انتها درباره توسعه کشورها چنین اظهار داشت: اصل اساسی توسعه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ست؛ از دیدگاه اقتصاددان و جامعه شناس توسعه، «بنیامین هیگینز» که از استادان دانشگاه هاروارد است، خیلی از کشورهایی که درآمد ارزی فراوانی دارند اما وابستگیِ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دارند، لزوماً پیشرفته نیستد. بنیامین هیگینز، ژوزف شومپیتر، استانیسلاس گوستاوویچ استروملین، سیمون کوزنتس، آلفرد مارشال، ژاکوب مینسر و بسیاری دیگر از دانشمندانِ حوزه های مختلف، بر نقش نیروی انسانی و تولید علم و دانش تاکید جدی دارند. دانشگاه ها هم نقش پررنگی در توسعه فرهنگی، رشد جامعه، افزایش فهم و فراست و دانش و بینش و انتخاب سبک زندگی سالم تر ایفا می کنند.