وبینار تاملی برنواهای مادرانه در كازرون برگزار شد لالایی آرزوهای مادران ایرانی

مدل كودك: فارس لالایی، بخشی مهم خاطرات خیلی هاست، با ضرباهنگ صدای ماندگار و آرامبخش، مادر؛ اصلی ترین شخصیت در زندگی همه ی انسان ها، لالایی، بیان آهنگین آرزوهای مادرانه است كه با آغوش و نگاه و صدا و گرمای وجود مادر، اضطراب را از كودك دور و آرامش را بر جسم و روحش مستولی می كند. لالایی مملو از داده های غنی بوده كه قسمتی از زوایای فرهنگ عامه را در خود دارد.
لالایی، نوایی مهربانانه و آهنگین در هر جامعه ای است که با مطالعه ی دقیق لایه های مختلف آن، داده هایی را کسب خواهیم کرد که زمینه ساز و تسهیل کننده بررسی و شناخت ابعاد و زوایای پیچیده فرهنگ عامه ی مردمان هر سرزمینی است.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه سلمان فارسی شهرستان کازرون، در یک وبینار با موضوع “تأملی بر نواهای مادرانه در فرهنگ عامه”، به بررسی گوشه هایی از داده های لالایی، بعنوان یکی از مهمترین نواهای مادرانه در فرهنگ های مختلف خصوصا در فرهنگ عامه ایرانیان پرداخت.
دکتر مهدی رضایی اظهار داشت: بی خود نیست که سرزمین ما با شعر و ادب گره خورده است؛ نوزاد از روزهای آغازین زندگی، نواها و سخنانی موزون با عنوان لالایی با نوای دلنشین مادر می شنود و به همین سبب شعر از همان بدو تولد با وجود ما عجین می شود و قدرت اقناع کنندگی بالایی برای ما دارد. لالایی ها، زبان عاطفی بین مادر و فرزند هستند و در ردیف اولین حلقه های ارتباطی یک نوزاد با دنیای پیرامونی آن هستند.
رضایی همین طور با اعلان اینکه ساختار و محتوای لالایی ها بسته به مناطق مختلف متفاوت و نشان دهنده آمال و آرزوهای مادران و گاهی حرف های مگوی مادران ایرانی است که شاید تنها سنگ صبور خودرا نوزادانشان می دانسته اند، اظهار داشت: همین مسئله زمینه های فراوانی را در مقابل پژوهشگران قرار داده و محورهای مطالعاتی مختلفی را به صورت بالقوه ایجاد کرده است.
معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه سلمان فارسی کازرون در ادامه با اشاره به کارهای کانون کازرون شناسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون، اضافه کرد: خوشبختانه این کانون دانشجویی کارهای خودرا با یکی از حلقه های اولین فرهنگی، یعنی آواها و نواها آغاز نموده و امیدواریم این مسیر را ادامه داده و بتواند در سایر حوزه ها نیز کارهای فرهنگی موثری را برای شناخت علمی تر و کاربردی تر حوزه ی وسیع فرهنگی کازرون دنبال کند.

ریشه لالایی ایرانی در تمدن بابل
عبدالنبی سلامی، پژوهشگر ارشد مردم شناسی و مولف مجموعه هشت جلدی گویش شناسی فارس نیز در این وبینار، با قدردانی از کوشش های برخی محققین و پژوهشگران گذشته فرهنگ عامه مردم کازرون، اشاره کرد: لالایی ها امکان وسیعی را برای انجام پژوهش ها و مطالعه های مختلف ایجاد کرده اند. ملودی آنها آرام بخش بوده و معانی مستتر در آنها و دایره ی واژگانی که در آنها به کار برده می شود، حاوی داده های غنی مردم شناسانه است.
سلامی در ادامه با اشاره به قدیمی ترین لالایی به دست آمده در مطالعات باستان شناسان، اشاره کرد: قدیمی ترین لالایی از تمدن بابل به دست آمده که بر روی یک لوح گلی نقش بسته است. در محتوای آن، نوعی خشم مشهود است و کودک را به آرامش فرامی خواند تا خدای خانه عصبانی نشود. در خیلی از لالایی های عصر حاضر نیز نوعی از نگرانی های مشابه دیده می شود. همین تداوم مفاهیم در لالایی های دو عصر متفاوت، می‎ تواند محلی برای تأمل بیشتر و ورود پژوهشگران باشد.
این پژوهشگر ارشد مردم شناسی در ادامه با ذکر چند لالایی از دایره های مختلف فرهنگی در سرزمین ایران، آرزوها، رنج ها، مضامین سیاسی و اجتماعی و… را از مضامین مستتر در لالایی ها برشمرد و اظهار داشت: با وجود تغییرات به وجود آمده بواسطه حرکت جامعه به سمت مدرن شدن، هنوز هم گویش های مختلف فارس، نظیر گویش های دوانی، کازرون، شیرازی و… غنای زیادی برای مطالعات این حوزه دارند.
سلامی اضافه کرد: علاوه بر زمینه های در رابطه با مضامین و همین طور واژه شناسی که لالایی ها در اختیار پژوهشگران می گذارند، می توان به خاصیت های جنسیتی لالایی ها نیز اشاره نمود. بیان رنج های زنانه از نبودن مردان یا رفتارهای پرخاش جویانه ی آنها در کنار اشاره های مستتر در بعضی لالایی ها به امکان های متفاوت جامعه برای زنان و مردان، همین طور استفاده از واژه هایی مانند «رُودُم»، «بچه» و «غلام» برای پسرها و «کنیز» برای دخترها، از مواردی ست که امکان مطالعه های در رابطه با حوزه جنسیت در فرهنگ عامه را برای پژوهشگران فراهم می آورند.
این کارشناس و پژوهشگر ارشد مردم شناسی با اشاره به تفاوت های لالایی ها با شعرهای عامیانه ناز و نوازش مادرانه به ذکر چند مورد از هر کدام در گویش های کازرونی، دوانی و شیرازی پرداخت.
دکتر غریب فاضل نیا، رئیس دانشگاه سلمان فارسی کازرون نیز ضمن تشکر از همراهی اهالی فرهنگ و اندیشه با آن دانشگاه، توسعه این دست همکاری ها را از برنامه های این مرکز آموزش عالی اعلام و ابراز امیدواری کرد که با تداوم کارهای علمی و فرهنگی از این دست بتوان خدمات علمی مطلوب تری را به شهرستان کازرون و حوزه فرهنگی غنی آن ارائه کرد.
به گزارش مدل کودک به نقل از ایسنا، قدردانی از فرشته فکری، درنا نیاکان و سیمین گلدست، برگزیدگان مسابقه لالایی های بومی کازرون که نیمه نخست امسال و توسط کانون کازرون شناسی دانشگاه سلمان فارسی کازرون برگزار شده بود، نقطه پایانی وبینار “تاملی بر نواهای مادرانه در فرهنگ عامه” بود.

منبع: مدل كودك