افتتاح فرهنگسرایی به نام پدر آموزش عشایر ایران

مدل كودك: فرهنگسرای استاد محمد بهمن بیگی، معلم ایل و بنیان گذار تعلیمات عشایر در شیراز راه اندازی شد.
به گزارش مدل كودك به نقل از ایسنا، عنایت الله رحیمی، استاندار فارس در این رویداد كه با حضور شهردار شیراز، مدیر سازمان اسناد و كتابخانه ملی مركز فارس و مدیران شهری انجام شد با بیان این كه به آشنایی نزدیك خود با ایلات و عشایر مفتخر است، صفا و صمیمیت و شجاعت و بلند نظری را از صفات برجسته این قشر باارزش برشمرد.
استاندار فارس با اشاره به اهداف ساخت فرهنگسرای استاد بهمن بیگی، ترویج فرهنگ شهروندی را از برجسته ترین اهداف مذكور دانست و اضافه كرد: بی شك ترویج فرهنگ شهروندی گامی موثر در جهت بهتر زیستن خواهد بود.
رحیمی با بیان این كه ارتقای سرمایه های اجتماعی و اعتماد عمومی از نیازهای امروز كشور است، عنوان كرد: فرهنگسرای بهمن بیگی می تواند مكانی برای تقویت یا تربیت سرمایه های اجتماعی باشد.
او اشاره كرد: استاد بهمن بیگی خود سرمایه فرهنگی، اجتماعی و علمی كشور بود و امروز دانش آموختگان مكتبش سرمایه های علمی، فرهنگی و اجتماعی هستند.
رحیمی پشتیبانی از گروه های جوان و راهنمایی آنها برای آموختن پیشه ها و هنرها و كارهای اجتماعی را از دیگر اهداف راه اندازی چنین فرهنگسراهایی بیان كرد.

بهمن بیگی می خواست قسمتی از هویت این سرزمین بماند
كوروش كمالی سروستانی، مدیرسازمان اسناد و كتابخانه ملی مركز فارس هم در این مراسم با مروری بر زندگی بنیان گذار تعلیمات عشایر اظهار داشت: استاد محمد بهمن بیگی در ۲۷ بهمن ۱۲۹۹ در یكی از مناطق قشلاقی ایل قشقایی در منطقه ای به نام «چاه كاظم» زاده شد. پدرش محمودخان كلانتر در سال ۱۳۰۹ به همراه ۲۰ نفر از سران معترض ایل به تهران تبعید شدند و به صولت الدوله قشقایی، سردار ایل كه تحت نظر قرار داشت پیوستند.
او اضافه كرد: در سال ۱۳۱۰ محمد ۱۱ ساله به همراه مادرش همنشین پدر در تهران می شود. در سال ۱۳۲۱ لیسانس خودرا در رشته حقوق از دانشگاه تهران می گیرد. قضاوت و وكالت دعاوی را برنمی تابد. به ایل بازمی گردد. دستیار ایلخان جدید می شود. و وكیل ایل، دانش و آمالش را به هم می پیوندد و لایحه دفاع از موكلینش را در سال ۱۳۲۴ در چارچوب كتاب «عرف و عادت در عشایر فارس» تدوین و منتشر می كند و در نقد شیوه برخورد حكومت با عشایر می نویسد: «قدرت مركزی نباید در قبال عشایر به پرخاش و خشم و ستیزه متوسل شود و موجب ویرانی، خونریزی و برادركشی گردد. این افراد ساده، بدبخت و گرسنه شایسته تربیت و ترحم اند، نه ستیزه و جنگ».
كمالی اشاره كرد: بی شك برای تبیین نقش موثر محمد بهمن بیگی در تحول فرهنگی عشایر ایران زمین باید هم ایل را شناخت و هم شرایط زمانی و مكانی تكوین چنین اندیشه بزرگی.
مدیر دانشنامه فارس افزود: در آن روزگار به باور بهمن بیگی عشایر در فقر و فلاكت، در آورگی و بی پناهی، در جهل و بی سوادی و در جنگ و ستیز گرفتار آمده بودند و حكومت مركزی نیز شیرازه ای گسسته داشت و شیوه برخوردی جاهلانه. در سال ۱۳۳۰ اولین مدرسه عشایری را بنیاد گذاشت. در سال ۱۳۳۱ برنامه آموزش و پرورش عشایر با پیگیری و پایمردی او به تصویب شورای فرهنگ كشور رسید. از سال ۱۳۱۸ كه در دانشگاه تهران به تحصیل مشغول شد و تا سال ۱۳۸۹ كه سرای فانی را به شوق دیدار رحمان باقی وانهاد دل مشغولی هفتاد ساله او تعلیم و تربیت عشایر ایران بود. آفاقی و انفسی. هم او بود كه پرچم و لوای دانش عشایری، نخست بار به همت بلندش بر فراز چادرهای سفید مدارس ایلی، سایه گسترد؛ ییلاق و قشلاق نشناخت و بی وقفه كف پوش نمدین چادر ایل را سرای آموختن و آموزاندن گردانید. در این راه صلابتی بی حد و استواری بی عد نشان می داد كه دانسته بود قدر مرد به علم است و دانش. مكتب داران را فرا می خواند و به جد می خواست كه ایلیاتی را علم بیاموزاند، كه می دانست این امر نه خردكاری است او را. همت عشایری را می شناخت كه نستوهند و استوار. كسوت علم را و دانش را زیبنده آنان باز شناخت، كانون خانواده را با چادرهای سیاه، درون آلاچیقی از نی با دیرك های سفید و طناب های پشمین، بی چراغ دانش برنمی تافت.

اهمیت زبان فارسی برای بهمن بیگی
كمالی بیان كرد: او جای خالی ایل را نمی خواست. او می خواست ایل بماند، تا قسمتی از هویت این سرزمین با قدمت و غنای خود در هماره تاریخ بماند. پس حماسه ‍ای آفرید ماندگار، از آن دست كه او را همتش را می سزید؛ با حریفی هم كاسه، سترگ نارونی كه قامت خم نمی كرد در پدیداری حوادث؛ بزرگ زنی از تبیره مدارا؛ سكینه بانوی توانا كه بهمن بیگی در قدر او اظهار داشته بود: «پاداش من از باسوادكردن ایل، سكینه بود». گویی قاب قوسین همت را بر ناصیه این دو نام نامیرا حك نموده بودند. سران ایل، ریش سفیدان، بزرگان ایلات و دانش آموختگان همت شان را می ستودند و دم گرم خود را بدرقه راه شان می نمودند. این گونه بود كه خوش درخشیدند بر تارك مانای ایل.
وی درباره خصوصیات رفتاری بهمن بیگی اضافه كرد: بهمن بیگی شیر زنان ایل را چون شیر مردان باور داشت. طنزش شاهكار بود، نگاهش گیرا و دود پیپش دلربا! عقلش دوراندیش بود. ذوق نویسندگی اش در دوران پختگی با تجربه آموختگی شكوفا شد. ما نیز با شادروان استاد ایرج افشار هم داستانیم كه: «نوشته های بهمن بیگی شاهنامه منثور ایل قشقایی و بویراحمدی و ممسنی و كهكیلویه است. هر كسی بخواند، می خواهد ایلی شود».
مدیر سازمان اسناد و كتابخانه ملی مركز فارس افزود: چادرهای سفید، معلمان عاشق، دانش آموزان پرشور، مدرسه های بی در و دیوار، صدای بلند خوانش شعر فارسی، فردوسی، حافظ، سعدی، حمیدی، ایرج میرزا و… كوه ها و دشت ها هم شاعر شده بودند در همنوایی با كودكان ایل؛ بهمن بیگی عاشق زبان فارسی، این زبان را زبان مشترك طایفه ها و قبیله های ترك و لر و عرب و بلوچ و تركمن كرده بود.

راه نجات عشایر به باور بهمن بیگی
كمالی افزود: این دانشی مرد فرهیخته، سرد و گرم روزگار چشیده، به تجربه دریافته بود كه تنها راه نجات عشایر ایران، دانش است و سواد. دیگر دوران قدرت تفنگ گذشته بود. دانش، بنیان تحول بود. دانش ثروت راستین بود چنان كه پیر را برنا می كرد. اندیشمندان معاصر وی در سرتاسر جهان به این باور رسیده بودند كه در روزگار ما قدرت در دانش است و او می دانست كه «كلید مشكلات عشایر در لابه لای الفباست».

از ایل برخاست و ملی شد
مدیر سازمان اسناد و كتابخانه ملی مركز فارس اظهار داشت: بهمن بیگی از ایل برخاست، اما در آن ماندگار نشد، برآمد، ملی شد و در سال ۱۳۵۲ با دریافت جایزه پیكار با بی سوادی كروپسكایا از یونسكو جهانی شد. تالیف، تدوین، چاپ و انتشار ۳۰ كتاب، ۳۰۰ مقاله و ۳۰ پایان نامه پیرامون زندگی و آثار وی در ایران و جهان گواه این مدعی است. بهمن بیگی می دانست: كه انسان به میزانی كه برخوردارست انسان نیست، بلكه انسان به میزانی كه خودرا نیازمندتر احساس می كند، انسان است و بنا بر این كوشید كه نیازهای تازه ای را در ایل نهادینه كند و مهم ترینش سودا و دانش و بینش بود برای رهایش از بند تعصب و فقر. بنا بر این به تعالی عشایر می اندیشید و درسال ۱۳۴۹ در بازگشت از فرودگاه شیراز خطاب به معلمان عشایری می گوید: «فرزندانم، عزیزانم، امروز در فرودگاه شیراز بدجوری تحقیر شدم؛ می خواهم با شما دعوا و درد دل كنم. در فرودگاه به استقبال یكی از بزرگان مملكت رفته بودم. در حدود یك هزار افسر به استقبال آمده بودند، حتی یك نفر آنها عشایری نبود. دكتر، قاضی، تاجر، استاندار، شهردار و فرماندار هم كه نداریم. دانشگاه می رویم، همه دكترها غیر عشایری هستند. من به همت شما، پزشك حاذق تربیت خواهم كرد. مگر شما استعداد ندارید. مگر غیرت و تعصب ندارید. چرا تصمیم نمی گیرید با من همگام شوید تا فقر و بیسوادی را ریشه كن نماییم. بچه های مان مهندس شوند و سد بسازند تا دیگر برای نباریدن باران نگران نباشیم. بچه های مان دكتر بشوند تا مادرانمان از ترس «آل» و فرزندان مان از بیماری های گوناگون نمی رند».
كمالی افزود: و اینك كجاست استاد بهمن بیگی تا ببیند بعد از ۵۳ سال از آن روز غم انگیز چگونه آرزوهایش محقق شده است. و ایلاتی های برآمده از طبیعت، با ذهن باز و دل پاك به دانشگاه ها راه جستند، برآمدند و امروز بذری را كه او كاشت، به حاصل نشاندند. چنین است كه امروز در پناه دوراندیشی او و همراهی زمانه، در جمع ما، در دولت ما، در استانداری، مجلس، شورای شهر، شهرداری، دادگستری و دانشگاه ها و در بیمارستان های ما، ایلیاتی های سرافراز چنین می درخشند و نامی می شوند. امروز از پس گذر سال ها، نو نهالان ایل بالیده اند، شهسواران دانش و علم شده اند و پاسداشت نام او را روییده اند و او با تبسمی بر لب، حاصل بافه های رنج خود را مفتخرانه می نگرد و خشنود از آن كه تاریخ او را بر جریده خود ثبت كرده است و امروز فرهنگسرایش گشایش می یابد.

برنامه هایی برای ۱۰۰ سالگی تولد بهمن بیگی
كمالی در ادامه پیشنهادهایی برای صدمین سالگرد تولد بهمن بیگی ارائه داد.
او اظهار داشت: اینك بر ماست كه سال ۱۳۹۹ را به مناسبت صدمین سال میلاد پربركتش به یمن نیك اندیشی ها و نیك منشی هایش به همراه تمام دوستدارانش گردآییم و شاهد چاپ آثاری تحلیلی از زندگی و اندیشه گرانقدرش باشیم، هنرش را بشناسیم و تاثیر و تاثرش را تبیین نماییم. تكرار را ملال آور می دانست و ابتكار را چاره. راه او، نام او و آرزوهای او وقتی ماندگارتر می شوند كه به یاری دانش آموختگان، كارآفرینان و سخاوتمندان ایل كتابخانه های زنجیره ای بهمن بیگی چون چادرهایش در گستره ایران زمین برآیند.
مدیر سازمان اسناد و كتابخانه ملی مركز فارس پیشنهاد تدوین كتاب سالانه بهمن بیگی حاوی مقالات تحلیلی پیرامون آثار او و اسناد و خاطرات او را بیان كرد.
او اضافه كرد: در فرهنگسرای او نشست های تخصصی «عصری با بهمن بیگی» به صورت ماهانه اجرا شود و موزه و مركز اسناد بهمن بیگی در همین محل سامان یابد تا دختران و پسران هنرمند تیره ها و طایفه ها و ایل های مختلف در كلاس های و غرفه های فرهنگسرایش گرد هم آیند.

گام بلند برای توجه به فرهیختگان
حیدر اسكندرپور شهردار شیراز هم در این رویداد اظهار داشت: افتتاح فرهنگسرای استاد بهمن بیگی برداشتن گامی بلند برای توجه به فرهیختگان، فرزانگان و هنرمندان شهر است.
اسكندرپور اضافه كرد: راه اندازی این فرهنگسرا افتخاری برای شهرداری و شورای شهر است كه با اتخاذ رویكرد فرهنگی مبادرت به ساخت مركزی برای توسعه متوازن خدمات فرهنگی و اجتماعی سطح شهر كرده اند.

منبع: مدل كودك