ایرانی ها یلدا را از مسیحیان وام گرفته اند؟

به گزارش مدل كودك كریسمس «جشن زادروز عیسی مسیح» نزدیك است. عیسی بن مریم پیامبر اولوالعزم یا صاحب كتابی است كه امروزه پیروان آن از شرق تا غرب دنیا پراكنده اند. با اینكه در متون معاصر مسیح به تاریخ تولد این مسیح اشاره نشده اما پیروان او همزمان با انقلاب زمستانه میلاد او را جشن می گیرند؛ در همان زمانی كه ایرانی ها یلدا را جشن گرفته اند.
مسیح در چه تاریخی به دنیا آمده است؟ روایت های مختلفی در اینباره وجود دارد. بر مبنای متون مختلف، سال اول قبل از میلاد تا سال چهارم میلادی را می توان برای تولد مسیح تخمین زد. بنا به قول سجاد امیری – پژوهشگر مطالعات سریانی – اولین بار در انجیل های مربوط به روزگار «هرود فرمانده امپراتوری روم بر فلسطین امروزی» به تاریخ میلاد مسیح اشاره شده است. در نوشته های آبای كلیسا (مفسران قدیمی دین مسیحیت)، كه مربوط به سده های اول تا سوم میلادی است؛ تاریخ های متفاوتی برای میلاد مسیح نوشته شده است اما از سده چهارم میلادی كه امپراتوری روم تحت سلطه كنسانتین كبیر، آیین مسیحیت را بعنوان دین رسمی خود برگزید و مسیحیت را از یك دین زیرزمینی به یك شریعت قانونمند تبدیل كرد؛ اتفاقات خاصی افتاد.
یكی از مهمترین این اتفاقات، تشكیل «شوراهای كلیسایی» در نیمه اول سده چهارم بود كه وظیفه تهیه مجموعه قوانینی را برای تبیین دین مسیحیت برعهده داشتند. یكی از اقدامات این شورا این بود كه از بین متون و رساله های مختلف كه بعنوان كتاب آسمانی مسیحیت معرفی می شدند؛ تنها چند رساله بعنوان متون مرجع انتخاب گردید.
همچنین تعیین «تاریخ تولد مسیح» هم یكی از مصوبات شوراهای كلیسایی عصر امپراتوری روم بود كه روز ۲۵ ماه كانون اول (یكی از از اسامی ماه های رومی یا سریانی ) را بعنوان زادروز مسیح اعلام نمودند.

اما سوال اصلی آن است كه چرا تاریخ ۲۵ ماه كانون اول مصادف با ۲۵ دسامبر بعنوان زادروز مسیح انتخاب شده است؟ در پاسخ به این پرسش امیری به ایسنا، می گوید: محققان مطالعات ایران شناسی و تاریخ مسیحیت به این نتیجه رسیده اند كه قرار دادن ۲۵ دسامبر بعنوان زادروز مسیح بی ارتباط با انقلاب زمستانی و نجومی و ارتباطات آن با آیین میترائیسم نیست. جشن انقلاب زمستانی كه در میان ایرانی ها امروز هم با عنوان شب یلدا یا چله شهرت دارد؛ یك آیین هند و ایرانی است كه با ارتباط دادن آن به خدایان روشنایی «میترا» جشن گرفته می شود. البته مسیحیان هم با عنایت به این سنت پاسداشت گرما در مقابل سرما، آغاز زمستان یا انقلاب زمستانه را بعنوان زادروز مسیح انتخاب كردند.
گفته می شود كه مسیحیان ایران دوران ساسانی كه با عنوان نسطوریان شناخته می شدند، واژه «یلدا» را برای «میلاد مسیح» استفاده می كردند. از زمان ساسانیان متونی باقی مانده كه نشان می دهد؛ عبارت «یلدا د مشیحا» به معنای یلدای مسیح یا میلاد مسیح وجود داشته و مسیحیان برای اسم بردن از زادروز مسیح از كلمه «یلدا» استفاده می كردند كه نشان دهنده ارتباط واژه یلدا با زادروز مسیح است.
ایرانیان كلمه یلدا را از مسیحیان وام گرفته اند
این متخصص زبان سریانی تصریح می كند كه كلمه یلدا یك واژه سریانی و به معنای تولد است و تولد مسیح را به اسم یلدا جشن می گرفتند. پس از اسلام هم در كتاب آثار الباقیه ابوریحان بیرونی اشاره می شود كه زادروز مسیح با عنوان یلدا پاس داشته می شد. در نتیجه ایرانی ها اسم جشن یلدای مسیحیان را كه زادروز مسیح بوده، وام گرفته اند و برای جشن انقلاب زمستانه استفاده می كرده اند. این كارشناس تاریخ مسیحیت تاكید می كند كه نه تنها مسیحیان ایرانی بلكه كل مسیحیان زادروز مسیح را به انقلاب زمستانی ارتباط دادند اما من معتقدم مسیحیان ایرانی بودند كه اسم یلدا را برای تولد مسیح انتخاب كردند. بطور قطع كاربرد واژه یلدا به مسیحیان ایران پیش از اسلام برمی گردد و در همین روز جشن زادروز مسیح را برگزار می كردند.

برسی های اسطوره شناسان از آن حكایت می كند كه برگزاری جشن در زمستان در بیشتر فرهنگ ها در دوران های مختلف تاریخ وجود داشته، جشنی كه در بحبوحه سرما برگزار می شده است. این جشن زمستانه به قدری اهمیت داشته كه در فرهنگ اروپایی جشن سال نو در همان زمستان قرار داده شده است. حتی گفته می شود كه تولد مسیح را با این جشن زمستانی منطبق كرده اند. یعنی جشن زمستانه از قبل وجود داشته و بعدها كشیشان، تولد مسیح را با این جشن یكی كردند.
بنا به اظهارات پیام سلطانی، پژوهشگر فرهنگ و زبان های باستانی، دلیل انطباق دادن جشن تولد مسیح با جشن زمستانه آن است كه پس از استیلای مسیحیت، كلیسا و كشیشان نتوانستند مردم را از بخشی از باورهای قدیمی دور كنند، برای همین هم گفته می شود كه جشن تولد مسیح و جشن سال نو را در همان جشن زمستانی قرار دادند، چون نمی توانستند مردم را مجاب كنند كه از این جشن زمستانی دست بكشند.