به گزارش مدل كودك «اینجا آبسرد دماوند است؛ جایی در فاصله ۶۵ كیلومتری تهران و ۵ كیلومتری جنوب جاده هراز و میان دو شهر دماوند و فیروزكوه. منطقه ای كه از سال ۸۹ پاتوق و به شكلی ایستگاه ارائه خدمات گردشگری و تفریحی با بالن توسط چند شركت هوانوردی تهران است كه روزانه در سانس های مختلف بالن هایشان را برای برگزاری مراسم تولد، خواستگاری، عروسی، میهمانی و دورهمی های خانوادگی و دوستانه و… اجاره می دهند.»
به گزارش مدل كودك به نقل از ایسنا، روزنامه شهروند نوشت: نسیم خنك آغاز به وزیدن كرده و كاپیتان بالن، جهت و سرعت باد را با بادنگار جیبی اش تعیین می كند. هدایت كننده بالن برای آخرین بار طناب های كنترل كننده و مشعل را بررسی می كند تا در هواگردی و برگزاری مراسم خواستگاری در بالن مشكلی پیش نیاید. عروس و داماد آینده هم هیجان زده با عكاسشان فیگورهای دلخواه و نماهایی كه می تواند بهترین عكس یادگاری را برایشان ثبت كند، هماهنگ می كنند. میكاپ آرتیست هم مدام موها و صورت عروس و داماد را با فیكساتور می پوشاند.
اینجا آبسرد دماوند است؛ جایی در فاصله ۶۵ كیلومتری تهران و ۵ كیلومتری جنوب جاده هراز و میان دو شهر دماوند و فیروزكوه. منطقه ای كه از سال ۸۹ پاتوق و به شكلی ایستگاه ارائه خدمات گردشگری و تفریحی با بالن توسط چند شركت هوانوردی تهران است كه روزانه در سانس های مختلف بالن هایشان را برای برگزاری مراسم تولد، خواستگاری، عروسی، میهمانی و دورهمی های خانوادگی و دوستانه و… اجاره می دهند.
آپشن های لاكچری
۵۰۰ كیلومتر آن طرف تر، جایی میان فیروزكوه و این مجموعه گردشگری، همه چیز برنامه ریزی شده و دقیق اجرا می شود. بالن پس از یك ساعت هوانوردی فرود می آید. نیم ساعت پیش از فرود، یك كایت موتوردار (هواپیمای فوق سبك) از مقابل بالن پرواز می كند كه در امتداد آن بنر ۳ متری سفید و صورتی با مضمون «با من ازدواج می كنی؟» در هوا به اهتزاز درآمده است. این درست زمانی است كه مراسم خواستگاری به صورت رسمی شروع می شود و حالا عروس خانم آینده باید به درخواست آقای داماد پاسخ دهد. عكاس هم پشت سر هم شاتر دوربین را می زند، تا از ثبت صحنه های رمانتیك غافل نماند. مراسم حتی پس از فرود در نقطه هم ادامه خواهد داشت. یك میز ۶نفره با طراحی كلاسیك چیده شده كه دورتادور آن یك گروه موسیقی ایستاده اند. نوشیدنی های رنگارنگ همراه یك صبحانه حسابی آن جا در انتظار عروس و داماد آینده اند. هدیه های مراسم خواستگاری در گلدان شیشه ای دو متری قرار دارند، تا پس از مراسم با پیك برای دوستان و اقوام عروس و داماده آینده ارسال شود و آنها هم از این پیوند فرخنده و گرانبها آگاه شوند. كمی آن طرف خودروی آفرود پارك شده است، تا درنهایت مسافران را به مكان اولیه پرواز بازگرداند. روزانه بالن های بسیاری در سانس های مختلف برای برگزاری مراسم تولد، خواستگاری، عروسی، میهمانی و دورهمی های خانوادگی و دوستانه و… اجاره داده می شوند. قیمت اجاره بالن هم از ساعتی ۷۵۰ هزار تومان شروع می شود و با ۱۰ میلیون هم متوقف نمی گردد. البته این قیمت ها برپایه نوع مراسم و آپشن هایی كه مشتری در نظر دارد، متفاوت می باشد. مثلا تدارك میز عروسی و تولد با دیزاین بادبادك یا شمع پس از بالن سواری در دشت های وسیع، عكاسی فرمالیته عروسی كه مدت هاست بازارش رونق گرفته، فیلمبرداری هوایی، تزیینات آنچنانی بالن، پزر مراسم، طراح لباس، گارسون های خارجی و تشریفات دیگر كه همه چیز را بی نهایت اشرافی می كند.
داخل بالن چه خبر است؟
ساعت ۹: ۳۰ بامداد است كه یكی دیگر از بالن های اجاره ای در دشت های خوش آب وهوای آبسرد با احتیاط فرود می آید. مسافران آن پنج دختر جوان دانشجوی رشته عكاسی اند كه یك به یك و آرام با استفاده از پلكان فلزی پیاده می شوند. «مجید محرابی» هدایتگر بالن، طناب های نگهدارنده را با وسواس خاص روی زمین وصل می كند. او كه از نزدیك شاهد خیلی از مراسم مجلل بوده، می گوید: «بالن سواری یك ورزش هوایی ماجراجویانه است كه این سال ها سبك زندگی وارداتی روی آن تاثیر گذاشته، بگونه ای كه كاربری آن هر روز درحال تغییر است.
كمتر پیش می آید ما مسافرانی داشته باشیم كه به صرف عشق شان به آسمان و پرواز، سوار بالن شوند یا مثلا بخواهند فعالیت های تحقیقاتی داشته باشند. غالبا مسافران ما افرادی اند كه با تجمل و اشرافی گری به دنبال فخرفروشی اند. جالب است برایتان بگویم خیلی پیش می آید در مراسم عروسی و تولد كه در بالن برگزار می نماییم، میان مهمانان و حتی عروس و داماد دعوا و اختلاف پیش بیاید. بحث هایی راه می افتد دیدنی، عجیب و گاه خطرناك برای امنیت پرواز. دست آخر هم بی توجه به هزینه ای كه كرده اند، با دلخوری از بالن پیاده می شوند. به این موارد، موارد عجیب وغریب دیگری را هم اضافه كنید. مثلا یكی از مشتری ها درخواست داده بود هنگام خروج از بالن گروه موسیقی با ساز و دهل پذیرایشان باشد. دیگری می خواست به جای خودروی آفرود، اسب با كالسكه ای رویایی هماهنگ نماییم. متفاوت تر از اینها كه حسابی غافل گیرمان كرد، خیّر ناشناسی بود كه چند هفته متوالی نوجوانان بی بضاعت را كه آرزوی پرواز داشتند، میهمان بالن و بالن سواری كرد. چه شادمانی قشنگی داشتند آن نوجوان ها.»
مجری فانتزی های مشتریان
برای آگاه شدن از سازوكار شركت های اجاره بالن های تفریحی پس از چند روز پیگیری با یكی از مدیران آن جا همراه شدیم. او درباره ظهور این نوع مراسم در زندگی مردم معتقد است: «تقریبا از اواخر دهه ۸۰ پای بالن های تبلیغاتی و تفریحی به آسمان شهر و كشورمان باز شد. تا همین چند سال پیش می شد با ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان یك سایت پروازی جمع وجور راه انداخت، حالا با عنایت به وضع اقتصادی با دشواری همراه می باشد، درحالی كه پرواز بالن های رنگی در آسمان می تواند صنعت گردشگری را رونق بخشد. فكر می كنم درحال حاضر چهار شركت پرواز بالن در كشور فعالند. فضاهای بكر دماوند و دشت های سرسبز جنوب شرقی شهرری ازجمله این مكان های برگزیده برای علاقه مندان به بالن سواری اند.»
مدیر جوان در ارتباط با رواج برگزاری مراسم پرخرج و گرانقیمت عروسی و تولد در بالن می گوید: «ما مجری فانتزی های متنوع مشتری هایمان هستیم. البته تا آن جا كه به مقررات تعیین شده از جانب سازمان هواپیمایی كشور خدشه ای وارد نشود و امنیت پروازها به خطر نیفتد. رواج برگزاری مراسم به این شكل درواقع به تغییر سبك زندگی و سلیقه افراد بازمی گردد. نشان به آن نشان كه مشتریان ما الزاما از گروه ثروتمند و متمول جامعه نیستند. شاید باورش سخت باشد، اما نیمی از آنها از اقشار متوسط جامعه اند كه با اجرای این گونه مراسم فقط به دنبال دیده شدن در جمع اقوام و دوستانشان اند. گواه این ادعا هم مشتری هایی است كه ماه پیش داشتیم. آنها میهمانی فارغ التحصیلی خویش را در بالن برگزار كردند، آن هم درحالی كه هزینه اش را با وامی كه چند ماه پیگیرش بودند، پرداختند. در مقابل مشتریانی هم داریم كه پرداخت این مبالغ برایشان خنده دار است.»
از تبلیغ تا واقعیت
برای راه یافتن به یكی از دفاتر شركت های ارائه خدمات تفریحی با بالن در محدوده ولنجك تهران نباید حرفی از خبرنگاری و روزنامه به میان آورد؛ بهترین راه، ورود عادی مانند یك مشتری است. طبقه ششم یك برج و محیطی باشكوه كه با مبلمان شیك و پرده های لایت تزیین شده است، یكی از این دفاتر است. به محض ورود، یكی از كاركنان مجموعه با استقبال گرم پذیرا می شود. باید چند دقیقه ای منتظر بود تا نوبت برسد.
مرد جوانی كمی آن طرف تر منتظر نشسته و باز كردن سر صحبت با او چندان سخت نیست: «دومین سالگرد ازدواج مان نزدیك است و می خوام با رزرو بالن و برگزاری یك جشن كوچك در آن، همسرم را غافلگیر كنم.» «مهسا» هم یكی دیگر از رجوع كنندگان، بی صبرانه منتظر است تا طرح های میهمانی اش را برای مدیر شركت شرح دهد تا با عنوان لاكچری و خاص بودن میان دوستانش شهرت یابد: «تصمیم گرفتم دوستان دوره دبیرستان را به بالن سواری میهمان كنم. خیلی وقت است همدیگر را ندیده ایم، این بهانه خوبی است. چقدر برویم سینما، پارك و كافه. دلم می خواهد یك تفریح جدید و لوكس را تجربه كنم. از تكرار بدم می آید. زیاد اهل كتاب و درس نیستم، برای همین تفریحم همین جور چیزهای متمایز است. دمشان گرم، با این امكان تفریحی كه برایمان فراهم نموده اند، كمی دلخوش می شویم.»
زنگ گوشی تلفن همراهش به صدا درمی آید و با یك عذرخواهی بلند می شود و می رود به گوشه ای خلوت. پس از او زنی حدودا سالخورده در انتهای سالن توجه را به خود جلب می كند. او درباره آمدنش به این دفتر می گوید: «راستش چند وقت پیش از راه یكی از شبكه های مجازی با فعالیت این شركت آشنا شدم. به نظرم حالا كه سرگرمی خاصی نداریم، تجربه این مورد غنیمت است. درست است كه كمی گران است ولی خب هیجانی دارد كه به تجربه كردنش می ارزد. حالا اگر ما هم یك مرتبه ناپرهیزی نماییم و ادای این پولدارها را دربیاوریم چه می شود مگر؟»
شكاف اجتماعی بزرگ
چه عواملی سبب آغاز و فراگیر شدن برگزاری مراسم لوكس نما می شود؟ «مرجان بیات»، روانشناس سازمان بهزیستی در اینباره معتقد است: «جامعه ما در حال گذار از شرایط خاص و پیچیده اقتصادی و فرهنگی است. از سویی وضع اقتصادی فشارهای مختلف مالی و روانی را به همراه دارد و از جانب دیگر شرایط فرهنگی دستخوش تغییرات متاثر از محصولات مدرن رسانه های مجازی شده است. حالا تصور كنید در این اوضاع و احوال خاص كه اكثریت جامعه در بسیاری حوزه ها محرومند، اقلیتی می آید و تحت تاثیر سبك زندگی خارج از فرهنگ و مذهب جامعه دست به انجام فعالیت هایی می زند كه می شود آرزو و حسرت بسیاری كه توانایی برخورداری از آنها را ندارند. از سویی بر همگان مشخص است كه لوكس برگزار كردن مراسم عروسی به پایداری آن پیوند كمكی نمی نماید. همچنان كه شاهد بوده ایم سال های گذشته یكی از هتل های معروف و لاكچری پایتخت زمانی كه در تدارك برگزاری جشن ۱۰ سالگی ازدواج زوج هایی بود كه در آن هتل مراسم گرفته بودند، با این آمار روبه رو شد كه بیشتر از ۸۰ درصد آنها به جدایی و طلاق رسیده اند.
ترویج الگوهای زندگی به این شكل و شمایل به جز شكاف و تضاد فرهنگی و روانی كه بین افراد جامعه ایجاد می كند، پیامد دیگری به همراه دارد. تغییر ماهیت و كاركرد پدیده های جانبی و درگیر با آن مبحث می تواند در بلندمدت بر جو روانی جامعه تاثیری منفی بگذارد. این پیامد دوم است. یعنی پدیده برگزاری مراسم عروسی شیك و نازنده در بالن سبب شده تا دیگر ما از بالن سواری بعنوان یك رشته ورزشی یاد نكنیم و فقط آنرا ابزاری برای دیده شدن بدانیم. درحالی كه این تمایل به دیده شدن در حد معقول، شیوه های كم خرج و متعارف تری هم دارد.»
بیات نابرابری فرهنگی را متوجه متولیان عرصه اجتماعی و فرهنگی و البته اقتصادی می داند: «دریای اقتصاد كه ناآرام باشد، ساحل فرهنگ هم امن نخواهد بود. برای همین متولیان و مسؤلان اجتماعی و اقتصادی باید بگونه ای عمل كنند كه تأثیر آن در نحوه نگرش كلی افراد جامعه به سبك زندگی مجزا از فخرفروشی، شهرت طلبی منفی به خوبی دیده شود.»
پرواز بدون مجوز!
فعالیت شركت های بالن گردی زیر نظر سازمان هواپیمایی كشور است كه وظیفه نظارت و ساماندهی پرواز های تفریحی را به عهده دارد. «رضا جعفرزاده» مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی كشور با بیان این مورد می گوید: «متأسفانه هم اكنون در تهران شركت هایی كه خدمات تفریحی و گردشگری در رابطه با بالن سواری را ارائه می دهند، مجوز فعالیت از جانب سازمان هواپیمایی ندارند، آن هم با وجود دستورالعمل و مكانیسم های تعریف شده كه بارها و بارها از جانب سازمان به آنها ابلاغ گردیده است. در این شرایط انجام اقدامات غیرمتعارف و حاشیه ای در بالن ها با هدف جذب بیشتر مشتری هم باب شده كه نیازمند ورود سازمان های دست اندركار است تا از وقوع حادثه های تلخ پیرامون این ورزش هوایی جلوگیری شود.» با این همه، این شركت ها مدعی اند مجوزهای لازم را از سازمان های مربوطه دارند.