امان الله قرائی مقدم: اعتماد عمومی در جامعه ما تضعیف شده است

مدل كودك: یك جامعه شناس با اشاره به معضل بی اعتمادی در جامعه، اظهار داشت: ما شاهد نسلی هستیم كه نسل های قدیمی تر را برای شرایط فعلی جامعه مقصر می دانند، آیندگان هم نسل فعلی را مقصر شرایط جامعه می دانند.
امان الله قرائی مقدم – جامعه شناس – درباره ضرورت اعتماد اجتماعی در یك جامعه اظهار نمود: از دیدگاه جامعه شناسی، بخصوص جامعه شناسانی مثل «هنیفن»، «جاكوب» و «جیمزكلمن» كه درباره سرمایه اجتماعی از دهه ۱۹۲۰ مطرح كرده اند، مهمترین عنصر سرمایه اجتماعی، اعتماد است. اعتماد بر دو نوع عمودی و افقی است. اعتماد افقی بین مردم با مردم و اعتماد عمودی بین مردم و مسئولان و برعكس است كه هر دو نوع آن تضعیف شده است.

مردم نه تنها به هم، بلكه به مسئولان هم اعتماد ندارند
او افزود: مردم نه تنها به هم، بلكه به مسئولان هم اعتماد لازم را ندارند؛ چونكه سال هاست وعده های مسئولان درباره ارزانی و محاكمه ی اختلاس گران و فاسدان اقتصادی به نتیجه نرسیده است. در چنین جامعه ای نمی توان به كسی اعتماد كرد. حتی مردم برای چك دادن به یكدیگر هم اعتماد ندارند. بی اعتمادی به حداقل رسیده و نخ نما شده است. كشور تركیه هم وضعیت چندان مناسبی ندارد اما با این وجود وقتی مردم دیدند اردوغان برای شكوفایی اقتصاد این كشور تمام تلاش اش را می كند و زمانی كه او از آنها كمك خواست، طلا و دارایی هایشان را در اختیار دولت گذاشتند اما چنین اتفاقی هیچگاه در ایران نمی افتد.
این جامعه شناس در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به اینكه آنچه در حافظه مردم است بی اعتمادی را نشان می دهد، اظهار داشت: در بحث سرمایه اجتماعی، مسئله همدلی، همزبانی و اعتماد را عناصر پیوند دهنده می گویند. به عبارتی اعتماد عنصر چسبنده است در حالیكه این عنصر فعلا در جامعه ما وجود ندارد. «فرانسیس فوكویاما» مهمترین عنصر سرمایه اجتماعی را اعتماد می داند موضوعی كه هم اكنون در كشورمان ایران وجود ندارند.

بزرگ ترین آسیب ی بی اعتمادی به فرهنگ است
او درباره اینكه اعتماد پایین مردم در یك جامعه چه اتفاقاتی به همراه دارد؟ توضیح داد: در چنین جامعه ای هر اتفاقی می تواند بیفتد. این مورد در اعتیاد، طلاق، صدمه اجتماعی، ازدواج، روابط خانوادگی، سیاست، اقتصاد و فرهنگ مخرب است. بزرگ ترین آسیب را به فرهنگ می زند. هم اكنون شعاری در خصوص اینكه همه ی مردم به هم دروغ می گویند و از این اتفاق شاد هستند وجود دارد و این یعنی بدبختی. وقتی مردم می خواهند با هم صحبت كنند در دل خود می گویند حتما این فرد كلكی در كارش است. آیا در این چنین جامعه ای زن و شوهر می توانند به هم اعتماد كنند؟ خانواده ها می توانند به یكدیگر اعتماد داشته باشند؟
این جامعه شناس افزود: نبود اعتماد در یك جامعه تمام زوایای آن را تخریب می كند. جامعه اگر هیچ چیزی نداشته باشد اما اعتماد در آن وجود داشته باشد، می تواند توسعه پیدا كند. در جامعه ای مثل هندوستان مردم هیچ چیزی ندارند اما اعتماد دارند، ازاین رو در حال تبدیل شدن به یكی از اقتصادهای دنیا است. اگر كشورهایی مثل ژاپن، كره جنوبی، چین و كشورهای دیگر پیشرفت كرده اند، نتیجه اعتماد است در حالیكه ما این اعتماد را در ایران نمی بینیم ازاین رو انواع صدمه های اجتماعی را می تواند به وجود بیاورد.
قرائی مقدم درباره اینكه برای اصلاح چنین جامعه ای باید چه اقداماتی می توان انجام داد، اظهار نمود: در جبین این كشتی من نور رستگاری نمی بینم. اعتماد یك فرآیند طولانی مدت است و طی آزمایش و خطا به وجود می آید. آزمایش می كنند اگر نتیجه داد، آن را قبول می كنند.

در چنین جامعه ای فروریزی را می بینم
او اعلام نمود: بی اعتمادی تا جایی افزایش پیدا كرده است كه مردم حتی به اخبار رسانه های داخلی اعتماد ندارند و اخبار داخل كشور را از رسانه های خارجی فارسی زبان دنبال می كنند! در حالیكه وقتی اخبار هر دو رسانه ها را بررسی می نماییم، متوجه می شویم اخباری كه در رسانه های داخلی پیگیری و منتشر می شود، دقیق تر است. در صورتیكه افراد فاسد حتی اگر نزدیك ترین عضو خانواده مسؤولان باشند، اعدام و محاكمه شوند و مردم این اتفاقات را از نزدیك ببینند شاید بخشی از اعتمادها به جامعه برگردد.
این جامعه شناس درباره اینكه پیش بینی شما از آینده ی چنین جامعه ای چگونه است؟ بیان كرد: بی اعتمادی نسبت به آینده نا امیدی می آورد كه جامعه ی ما هم اكنون دچار آن شده است. باید كاری صورت بگیرد. با وجود آنكه مسئولان وعده هایی هم داده اند، مردم احساس می كنند كه اتفاق خاصی نمی افتد و این یعنی بی اعتمادی. از نظر جامعه شناسی اصل جامعه بر اساس اعتماد است اما متاسفانه در جامعه ی ما اعتماد وجود ندارد.