نمایش اعتراض های یك زن با سوزن دوزی سیستان و بلوچستان فقط عبدالمالك ریگی ندارد!

مدل كودك: پیر محمد ملازهی در مراسم نكوداشت مهتاب نوروزی ـ هنرمند پیشكسوت بلوچ ـ اظهار داشت: مهتاب نوروزی را می توان در سه جمله خلاصه كرد؛ او مظلومانه متولد شد، مظلومانه زندگی كرد و مظلومانه دارفانی را وداع گفت.
به گزارش مدل كودك به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، پیر محمد ملازهی با ذكر خاطره ای در مراسم نكوداشت مهتاب نوروزی اظهار داشت: در دهه ۵۰ به همراه همكارم و همسرش كه از تهران آمده بودند به دیدار مهتاب نوروزی رفتیم زندگی او بسیار ساده و فقیرانه بود. همسر همكارم یكی از سوزن دوزی هایی كه در خانه او بود را پسندید و خواست آن را خریداری كند. مهتاب گفت این سوزن دوزی قابلی ندارد اما كار یكی از شاگردان من است.
او اضافه كرد: دوستم در ازای آن می خواست مبلغ ۱۰۰ تومان پرداخت كند، مهتاب نپذیرفت و در نهایت گفت قیمت آن ۲۵ تومان است اما دوستم گفت ۱۰۰ تومان را بگیرید و باقی آن را از طرفم به دختری كه این سوزن دوزی را دوخته هدیه دهید. مهتاب دختر را صدا كرد و در مقابل ما تمام پول را به او داد. این رفتار او بسیار سخاوتمندانه و انسان دوستانه بود. وقتی از خانه او بیرون آمدیم دوستم حیرت كرده بود و گفت اگر من جای او بودم ۷۵ تومان را برای خودم برمی داشتم و تنها ۲۵ تومان به شاگردم می دادم.
ملازهی افزود: مهتاب مظلوم متولد شد، مظلومانه زندگی كرد و مظلومانه از دنیا رفت، اما هنرش هم چنان تا ابد ماندگار است. وی در سرزمینی كه زن در آن جایگاهی ندارد، یك زن شورشی بود، ازدواج نكرد و با سوزن دوزی اعتراضش را نشان داد و آثار ارزشمندی خلق كرد.
او با تاكید بر مظلومیت زن بلوچ اظهار داشت: زن بلوچ در زندگی اش حق انتخاب ندارد، پدرش برای او تصمیم می گیرد كه با چه كسی ازدواج كند و هر زمان كه همسرش بخواهد او را طلاق می دهد و هر مرد بلوچ چهار زن می تواند اختیار كند و اصلا مسوولیت تامین هزینه های آنها را برعهده نگیرد. چون ازدواج و طلاق زنان بلوچ ثبت نمی گردد عملا حمایتی از آنها نمی گردد و كمیته امداد هم از آنها حمایت نمی كند و زنان سیستان و بلوچستان در چنین شرایط اسفناكی با فقر مطلق فرزندانشان را بزرگ می كنند، مهتاب نوروزی در چنین جامعه ای ازدواج نكرد.
ملازهی افزود: حداقل كاری كه می توان در حق زنان بلوچ انجام داد این است كه نخ و پارچه را ارزان تر از قیمت بازار در اختیارشان بگذاریم، شاید آنها از این راه بتواند سوزن دوزی های بیشتر و ارزان تری خلق كنند و این سوزن دوزی ها قیمت شان پایین تر بیاید و همه بتوانند آنها را خریداری كنند.

قول مدیر عامل خانه هنرمندان به تمام سیستان و بلوچستانی ها
مجید رجبی معمار ـ مدیرعامل خانه هنرمندان ایران ـ هم در مراسم نكوداشت مهتاب نوروزی كه همزمان با ششمین سالگرد درگذشت این هنرمند سوزن دوز بلوچی و مادر سوزن دوزی سیستان و بلوچستان در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، بیان كرد: سوزن دوزی های مهتاب نوروزی و شاگردانش بسیار چشم نواز و پرارزش است. این سوزن دوزی ها از جذابیت بصری برخوردار می باشد و بی گمان بیننده از تماشای آنها لذت می برد.
او اضافه كرد: سیستان و بلوچستان هنرمندان بسیاری را در خود پرورش داده است و من همواره به این مردم سخت كوش و مظلوم احترام می گذارم و امیدوارم قدر و جایگاه هنر این مردم شناخته شود.
رجبی معمار بیان كرد: خانه هنرمندان ایران این قول را به تمام سیستان و بلوچستانی ها می دهد كه هر زمان درخواستی برای برگزاری برنامه فرهنگی و هنری در این مجموعه داشته باشند از آنها حمایت خواهد شد.

مهتاب نوروزی در آسمان هنر ایران، ماه درخشانی است
در ادامه این مراسم محمدتقی رخشانی یكی از مفاخر سیستان و بلوچستان هم اظهار داشت: مهتاب نوروزی در آسمان هنر ایران، ماه درخشانی است و بدون تردید هنر او مورد تحسین همگان است. وی در منطقه ای متولد شد و زندگی كرد كه عشق ورزیدن جرم بود، او تمام زندگی خویش را وقف سوزن دوزی كرد و این هنر را به خیلی از دختران و زنان منطقه خود آموزش داد و با این كار از آنها حمایت كرد.
او اضافه كرد: در زمان حیاتش مهتاب با مشكلات متعددی روبرو بود اما امروز او در بین ما نیست و بهتر است از مشكلات سوزن دوزی سخن بگویم. سوزن دوزی هنری زمان بر و پر هزینه است و طبیعتاً هم قیمت تمام شده این آثار ارزان نیست و توان هركسی نیست تا سوزن دوزی خریداری كند. گاه قیمت تمام شده یك لباس سوزن دوزی ۶ میلیون تومان می گردد و كمتر كسی می تواند یك لباس با این قیمت خریداری كند.
رخشانی افزود: برای پشتیبانی از سوزن دوزی و زنانی كه از این راه امرار معاش می كنند، باید كار اساسی كرد و سوزن دوزی نیاز به حمایت جدی دارد. مهتاب، هنر سوزن دوزی را به زنان منطقه اش آموزش داد و بعد از او برادرزاده اش زینب راه او را ادامه داده است و امروزه ۱۴۰ شاگرد دارد. امیدوارم مسئولان به این هنر توجه نمایند و آن را نادیده نگیرند.
سیدمحمود حسینی ـ استاندار پیشین سیستان و بلوچستان ـ هم بعنوان سخنران دیگری اظهار داشت: سیستان و بلوچستان هنرمندان بسیاری دارد و همواره سوزن دوزی، سفال كلپورگان و موسیقی بومی این منطقه مورد استقبال قرار می گیرد. خیلی از مردم این منطقه با هنرشان گذران زندگی می كنند.
او افزود: با تلاش هنرمندان، سوزن دوزی های زنان سیستان و بلوچستان به گالری ها و فروشگاه هایی كه صنایع دستی می فروشند راه پیدا كرده است. امیدوارم كه این دست دوزهای پرارزش مورد توجه قشر وسیع تری قرار گیرد تا از این راه زنان این منطقه هم چنان بتوانند روزگار بگذارند. البته اگر از هنر این منطقه حمایت شود و اقتصاد سیستان و بلوچستان شكوفا شود زندگی بر مردم این منطقه آسان تر می گردد.

همه به سیستان و بلوچستان به چشم بد نگاه می كنند
عادل مزاری هم بعنوان سخنران دیگری بیان كرد: سیستان و بلوچستان یكی از استان های محروم ایران است و این محرومیت تنها محدود به یك دوره تاریخی نیست. باید برای محرومیت زدایی از این منطقه تلاش ملی شود و محرومیت زدایی از این منطقه كار یك سال و دو سال نیست.
او اضافه كرد: همه به سیستان و بلوچستان به چشم بد نگاه می كنند و تبلیغات هم در همین راستاست. سیستان و بلوچستان فقط عبدالمالك ریگی ندارد. مهتاب نوروزی و شیرمحمد اسپندار هم دارد. او هرچند از ژاك شیراك دكترای افتخاری دریافت كرد و شیراك به او پیشنهاد داد كه در فرانسه بماند، ولی حاضر نشد پیشنهاد شیراك را با تكه كوچكی از خاك سیستان و بلوچستان عوض كند.
مزاری افزود: متاسفانه برای برگزاری سمینارها بدون اهمیت میلیاردها هزینه می گردد اما از هنرمندانی چون شیرمحمد حمایتی نمی گردد و حتی زمانی كه او را برای اجرای موسیقی در مراسمی دعوت می كنند دستمزد او را پرداخت نمی كنند.
او اضافه كرد: سفال كلپورگان، فرش سیستان، سوزن دوزی بلوچ و موسیقی سیستان و بلوچستان نه تنها در ایران بلكه در جهان حرف هایی برای گفتن دارد و بی ظیر است ما باید از قابلیت های هنری این منطقه برای شكوفایی اقتصاد این استان پهناور استفاده نماییم.
مزاری در بخش پایانی سخنانش اظهار داشت: احمد مسجد جامعی سال ها پیش پیشنهاد داد كه مجسمه مهتاب نوروزی و شیر محمد اسپندار ساخته شود و در خانه هنرمندان ایران نصب شود اما سال ها گذشته و خبری نیست مگر مهتاب نوروزی و شیر محمد اسپندار هنرمند ایرانی نیستند، چرا جایشان در این خانه خالی است.

قبل از انقلاب ماهی دو كامیون سوزن دوزی به جای جای ایران می فرستادیم
در ادامه لیدا مالكی ـ مدیر پیشین فنی استان سیستان و بلوچستان ـ اعلام كرد: هنرمندان بی شماری در سیستان و بلوچستان سوزن دوزی می كنند. قبل از انقلاب شرایطی به وجود آمد كه ما ماهی دو كامیون سوزن دوزی به جای جای ایران می فرستادیم و سوزن دوزی ها با اقبال مواجهه شده بودند. اما بعد از انقلاب به یك باره این كار متوقف گردید.
او اضافه كرد: همچون كسانی كه از سوزن دوزی زنان سیستان و بلوچستان حمایت كرده است خانم فائزه هاشمی است كه حتی نمایشگاه هایی از آثار این هنرمندان در ژاپن و چند كشور دیگر برپا كرد.
این بانوی هنرمند در بخش پایانی صحبت های خود اظهار داشت: دولت باید از زنان سوزن دوز سیستان و بلوچستان كه با سوزن دوزی گذران زندگی می كنند حمایت كند.

دنیایی از راز و رمز در پشت سوزن دوزی های سیستان و بلوچستان
در ادامه مهدی شمسی ـ مدرس دانشگاه ـ اظهار داشت: در دانشگاه در رشته گرافیك درس مبانی داریم كه در این واحد درسی به این مورد می پردازیم كه با فرم چه كارهایی می توانیم انجام بدهیم. همیشه كار كردن با خطوط زمخت بسیار دشوار است اما اگر به سوزن دوزی های زنان بلوچ نگاه كنید می بینید كه آنها با خطوطی با زاویه ۴۵ و ۹۰ درجه چه آثاری را طراحی و خلق كرده اند.
او اضافه كرد: در سوزن دوزی های زنان سیستان و بلوچستان به هیچ وجه حس خشونت به چشم نمی خورد و لطافت در این آثار موج می زند. در این منطقه كوهستانی و كویری با كمبود رنگ روبرو هستیم اما در آثار زنان این منطقه با تنوع رنگ مواجهه هستیم. اگر سوزن دوزی های زنان سیستان و بلوچستان را رمز گشایی نماییم پشت این سوزن دوزی ها دنیای از راز و رمز نهفته است و باید به این نكته اشاره كنم كه نقوش سوزن دوزی های زنان بلوچ به هیچ وجه با سوزن دوزی های زنان پاكستان تشابه ای ندارد و سوزن دوزی های زنان سیستان و بلوچستان در دنیا هویت مستقلی دارند.
در بخش پایانی این مراسم میرلوحی، عضو شورای شهر تهران اظهار داشت: زنان بلوچ بسیار هنرمند، مظلوم و صبور هستند ما باید شأن و قدر مردم این منطقه را ارج بنهیم. بعنوان كوچك ترین عضو شورای شهر تهران هر كمكی برای محرومیت زدایی از منطقه سیستان و بلوچستان از عهده من برآید دریغ نخواهم كرد.
انیسه نوروزی یكی از دختران بلوچ هم متنی را كه درد دل زنان این منطقه بود را برای حاضران خواند. اجرای موسیقی محلی توسط گروه آوای ایرانشهر از دیگر بخش های این مراسم بود.
همینطور مجید رجبی معمار در این مراسم از زینب نوروزی قدردانی نمود.
همزمان با این مراسم، نمایشگاه مجموعه ای از آثار مهتاب نوروزی و شاگردان او با عنوان دختران آفتاب در نگارخانه نامی خانه هنرمندان ایران برگزار شده است.